Γενικές Οδηγίες για τη Βαθμολόγηση της Έκθεσης

Θετικά Στοιχεία σε μια Έκθεση θεωρούνται :

Στο Περιεχόμενο(0-25 μονάδες) :

1) Η ξεκάθαρη θέση, η προσωπική-τεκμηριωμένη άποψη.

2)Η κριτική ικανότητα και η ορθότητα επιλογής των καταλληλότερων επιχειρημάτων (βάσει αξιολόγησης), για να υποστηρίξουμε τις θέσεις μας.

3) Η αποδεικτική δύναμη των επιχειρημάτων και η λογική τους αλληλουχία.

4) Η ελευθερία, η άνεση, η ευρύτητα και η σοβαρότητα της σκέψης.

5) Η έλλειψη προκατάληψης και κακόπιστης διάθεσης.

Στη Διάρθρωση (0-10 μονάδες):

6)Η λογική διάταξη των σκέψεων και η αρμονική σύνδεση μεταξύ τους.

7) Η ορθή και κλιμακωτή μορφή των επιχειρημάτων.

8) Η φυσική και λογική κατάληξη σ' ένα συμπέρασμα.

9) Η πρωτοτυπία και η ανεξαρτησία από προκαθορισμένα πρότυπα.

Στην Έκφραση (0-15 μονάδες) :

10) Η ακρίβεια της διατύπωσης ,η σαφήνεια, η μετρημένη χρήση εκφραστικών τρόπων.

11) Η ομοιομορφία του λόγου και του ύφους.

12) Η σωστή χρήση της γλώσσας .

13) Το καθαρό, χωρίς μουτζούρες και σβησμένες λέξεις, γραπτό ,που προδιαθέτει καλόπιστα τον καθηγητή-εξεταστή.

Αρνητικά Στοιχεία σε μια Έκθεση θεωρούνται :

Στο Περιεχόμενο :

1) Η προβολή μιας παράλογης ή ακαθόριστης σκέψης.

2)Η απλή παράθεση ξένων αναφομοίωτων γνώσεων.

3) Ο περιττός φόρτος ιστορικών και άλλων παραδειγμάτων.

4)Η αναπλήρωση της έλλειψης επιχειρημάτων με ρητά, γνωμικά , συμβουλές .

5) Τα γενικά και αυθαίρετα συμπεράσματα.

6) Η ανάπτυξη δευτερευόντων σημείων σε βάρος πρωτευόντων.

7) Η αδυναμία από μέρους του μαθητή να προσεγγίσει την καρδιά του θέματος και η ανάλωση των επιχειρημάτων του σε περιφερειακά θέματα.

Στη Διάρθρωση :

8) Η άτακτη παράθεση σκέψεων.

9) Η έλλειψη ενότητας ανάμεσα στα μέρη της έκθεσης (Πρόλογο, Κύριο Μέρος, Επίλογο).

10) Οι άσκοπες επαναλήψεις.

Στην Έκφραση :

11) Η ασάφεια ,η γλωσσική ανεπάρκεια και η αοριστία .

12) Ο φτωχός εκφραστικός πλούτος και η κενολογία.

13) Ο ιστορισμός και ο διδακτισμός ,η φλυαρία και η ωραιολογία.

14)Η εκφραστική ανομοιομορφία.

15)Η χρήση λέξεων και φράσεων της καθαρεύουσας.

16)Τα γραμματικά (ορθογραφικά) και συντακτικά λάθη.

ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΕΚΦΡΑΣΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ

Παραθέτονται χαρακτηριστικά ατοπήματα, εκφραστικά και νοηματι­κά, με αντιπροσωπευτικά παραδείγματα:

1) Αοριστολογία

π.χ. Ήδη έχουν αρχίσει κάποια παγκόσμια κινήματα να ενδιαφέρονται για την ομαλή εξέλιξη του ανθρώπου, του νέου στην κοινωνία μας. Όλοιμαζί προσπαθούν να δημιουργήσουν έναν -καλύτερο, πιο ανθρώπινο και πιο προσι­τό στους νέους κόσμο.

-Χρειάζεται η αναπροσαρμογή και αναθεώρηση ορισμένων θέσεων, απόψε­ων, ώστε να γίνει η ζωή ομαλή και ν' αποκτήσει νόημα.

2) Κατάχρηση ονοματικής διατύπωσης

π.χ. Η εξασφάλιση της δυνατότητας της δυναμικής επιρροής των επιστημόνων της εποχής μας...

3) Λεξιθηρία (κατάχρηση συνωνύμων)

π.χ. Η αδιέξοδη, αντιφατική, πολυτάραχη και αντινομική εποχή μας κατατρύχεται και ταλανίζεται...

4) Πομπώδες ύφος _:

π.χ. Η χώρα μας, ο τηλαυγής φάρος του πολιτισμού, πρωτοστατεί στο διε­θνές στερέωμα.

5) Αδόκιμοι εμπρόθετοι προσδιορισμοί

Π.χ. ...μέσα από τη διερεύνηση αυτή.

... Οι νέοι παρασύρονται με τα ναρκωτικά...

6) Ξενισμοί

π.χ. Κυριεύεται τότε από κόμπλεξ και αποκτά ένα στυλ...

7) Γενίκευση

π.χ. Η αξιοκρατία, παγιώνεται σε όλες τις δημοκρατικές κοινωνίες.

Όλοι οι άνθρωποι, πιστεύουν σε ηθικές αξίες.

8) Διδακτισμός - Καθηκοντολογικό ύφος

π. χ. Χρέος έχουμε να αντιδράσουμε στην εκμετάλλευση του ανθρώπου από το συνάνθρωπο και να αντισταθούμε στη λαίλαπα της ηθικής αναλγησίας...

9) Πολιτικολογία - αιχμηρή διατύπωση

Π.χ. Οι πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις της κυβέρνησης είναι άδικες και. αντιλαϊκές...

10) Άστοχη χρήση της χρονικής βαθμίδας στα ρήματα της περιόδου

π.χ. ...πρέπει, να προσπαθούμε αδιάλειπτα, για να έχουμε καρπωθεί τα αποτελέσματα.

11) Ανανταπόδοτο και πρωθύστερο σχήμα

π.χ. -Από τη μια μεριά τα Μ.Μ.Ε μας ενημερώνουν και μας ψυχαγωγούν προσφέροντας... (δεν υπάρχει η φράση στην άλλη)

-Η προσπάθειά του υπήρξε αποτελεσματική και εντατική (πρώτα εντατική υπήρξε).

12) Μακροπερίοδος λόγος

π.χ. Πρώτα απ' όλα θα πρέπει να προσπαθήσει ο νέος να προσαρμόσει τις ανάγκες και τις απαιτήσεις του στην κοινωνική πραγματικότητα, χωρίς όμως να υποστούν αλλοιώσεις καθώς και να κάνει κάποια αναθεώρηση των απόψε­ων τον που ίσως είναι λανθασμένες και να μην είναι απόλυτος στις ιδέες του αλλά να δέχεται οποιοδήποτε καινούργιο ερέθισμα λάμβανα, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να το αφομοιώνει, δίχως να ασκεί στη ζωή του κριτική.

13) Λογοτεχνισμός - Φράσεις ανούσιου εντυπωσιασμού

π.χ. -Επιπλέον οι γκρίζες τσιμεντουπόλεις αναστέλλουν κάθε δημιουργικό σκίρτημα...

-Όταν τα μέσα προσπαθούν να «ταϊσουν» τόν άνθρωπο με τηλεοπτικά σκουπίδια...

-Το μέγεθος της συμφοράς που μπορεί να σπείρει η τηλεόραση...

-θυμίζει το φαινόμενο αυτό μάνα που αποδιώχνει το ίδιο της το παιδί...

14) Αδόκιμες για το γραπτό λόγο, λέξεις - φράσεις / Πεζολογία / Προφορικότητα λόγου

π.χ. -Η κατάσταση αυτή έχει «ρίξει» τις ανθρώπινες σχέσεις στο επίπεδο... (υποβιβάσει).

-Η συμπεριφορά που βγαίνει προς τα έξω (εξωτερικεύεται).

-Να κάτσουν οι αρμόδιοι να σκεφτούν τις αιτίες του προβλήματος (ευαισθη­τοποίηση, προβληματισμούς, ανάληψη ευθυνών).

-Η ανευθυνότητα για τους γύρω είναι αυτό που χαρακτηρίζει τον τωρινό άνθρωπο... :

-Αυτό παθαίνουν όσοι σνομπάρουν την παράδοση και ποδοπατούν το πολιτιστικό παρελθόν...

15) Επαναλήψεις λέξεων

π.χ. Αυτή η πορεία προσφέρει γνώσεις και εμπειρίες, οι οποίες προσφέ­ρουν γαλήνη και ευτυχία στον άνθρωπο (προσδίδουν, οδηγούν στην... δημι­ουργούν συνθήκες...). !

Δεν έχει πολιτικές απόψεις, αφού δεν έχει την ικανότητα να συγκρίνει (δεν είναι σε θέση να...).

16) Ακυριολεξία - Λανθασμένη σημασιολογικά χρήση λέξεων

π.χ. -Οι δημοκρατικές διαδικασίες χάνουν έδαφος και στη θέση, τους τοποθετείται ένα αυταρχικό κλίμα (διαμορφώνεται/ καλλιεργείται / δημιουργείται).

-Η αποκατάσταση του ανθρώπου από τη μηχανή (αντί η υποκατάσταση).

-Ο πολιτισμός έδωσε γερές προσβάσεις για την ανάπτυξη του βιοτικού επι­πέδου.

17) Αλλαγή προσώπου- Ασυμφωνία αριθμών

π.χ. -Η τηλεόραση μας οδηγεί στην παραπληροφόρηση. Μας τρέφουν δηλαδή και μας διαποτίζουν με....

-Η πολιτεία και οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει ν' αναλάβει την ευθύνη για...

18) Πλεονασμός - Περιττολογία

π. χ. -Η ικανοποίηση του "εγώ" και ο ατομικισμός έχουν εισβάλει στη ζωή μας.

-Στη σημερινή κοινωνία ο σύγχρονος άνθρωπος...

-Πολλοί μετανάστες εισβάλλουν μέσα στη χώρα...

19) Απολυτότητα στη διατύπωση - Καταστροφολογία -Κινδυνολογία                  

π. χ. -Η σημερινή ανθρωπότητα αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα και οδεύει προς την καταστροφή.

-Κανείς δεν ενδιαφέρεται για το κοινωνικό συμφέρον.

-Η πολιτεία έχει εγκαταλείψει τους νέους!

-Το σχολείο σήμερα δεν προσφέρει τίποτα στους μαθητές.

-Ο ανταγωνισμός απεργάζεται την αποσύνθεση της κοινωνίας.

-Τίποτε δεν μπορεί να συγκριθεί σε αξία με τη μόρφωση.

20) Παρενθέσεις - Συντομογραφίες - Αριθμητικά σύμβολα

π.χ. -Τα μεγάλα προβλήματα του καιρού μας (ανεργία, οικολογικό...)

Þ όπως η ανεργία ,οικολογικό...

-π. χ. Þ για παράδειγμα

-κ. ά. Þ και διάφοροι άλλοι παράγοντες...

-Οι 2 βασικότεροι λόγοι... Þ Οι δύο...

-Ο 20 ος αιώνας ... Þ Ο εικοστός αιώνας...

21) Συχνά λάθη ορθογραφίας

π.χ. -διακήρυξη/ κήρυγμα

-μήνυμα

-δίλημμα

-επηρεάζω / επήρεια - επιρροή

-άμεσος - έμμεσος ;

-ωφελώ / ωφέλεια / ωφελιμισμός - οφειλή / όφελος

-πρόσωπο / προσωπικός / προσωπικότητα / πρωτότυπος / πρότυπος

-άλλωστε - άλλοτε

-αλλοίωση - αλλοτρίωση

-επανειλημμένα

-ευνοώ / εύνοια - εννοώ / έννοια

-συνδυασμός

-παράλειψη / παραλειφθεί - επανάληψη

-έλλειψη - ελλιπής

-υγεία - υγιής

-απώτερος

-κατάρτιση

-κλασικός

-απόρροια

-ελάττωμα

-αντεπεξέρχομαι

22) Απαριθμήσεις - Κατηγοριοποιήσεις

π.χ. -Οι μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται ο φανατισμός είναι οι εξής: θρησκευτικός, εθνικός...

-Οι παράγοντες που ωθούν το νέο σε αντικοινωνική συμπεριφορά είναι α) η κρίση της οικογένειας, β) η ανεργία...

Συνηθισµένα λάθη σε αρχαΐζουσες και λόγιες εκφράσεις

 Εκ των ων ουκ άνευ (και όχι: εκ των ουκ άνευ)

• Υπέρ το δέον (και όχι: υπέρ του δέοντος).

• Όσο(ν) αφορά το θέµα αυτό (και όχι: όσο αφορά στο θέµα αυτό, διότι αποτελεί µεταγλώττιση της λόγιας σύνταξης: όσον αφορά εις το θέµα αυτό. Ούτε, βεβαίως, ως αναφορά).

• στη διαπασών (και όχι: στο διαπασόν)

• βρέχει επί δικαίους και αδίκους (και όχι: επί δικαίων και αδίκων).

• εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει) • οι στύλοι του Ολυµπίου ∆ιός (και όχι: οι στήλες).

• εν κρυπτώ και παραβύστω (και όχι: απαραβύστω)

• απορώ και εξίσταµαι (και όχι: απορώ και εξανίσταµαι)

• ποιούµαι την νήσσαν (κοινώς: κάνω την πάπια και όχι: ποιώ την νήσσαν).

• περί πολλά τυρβάζει (και όχι: περί πολλών τυρβάζει)

• απεκδύοµαι την ευθύνη (και όχι: απεκδύοµαι της ευθύνης)

• ελαφρά τη καρδία ( και όχι: µε ελαφρά την καρδία) δίνω το «παρών» (και όχι: δίνω το παρόν.)

• δυνάµει (και όχι: εν δυνάµει)

• ενός εκάστου (και όχι: καθενός εκάστου)

• ενόψει όσων θα γίνουν (και όχι: ενόψει όσων έγιναν)

• επί το έργον (και όχι: επί τω έργω)

• παρά πόδα (και όχι: παρά πόδας)

• δει δε χρηµάτων: (και όχι: δει δη χρηµάτων:)

• θα ανοίξουν τον ασκό του Αιόλου (και όχι: τους ασκούς)

• πόσω µάλλον (και όχι: πόσο µάλλον ή κατά πόσο µάλλον)

• προτέρα κατάσταση (και όχι: προτεραία)

• διεµερίσαντο τα ιµάτια (και όχι διεµοιράσαντο ή διαµοιράσαντο)

• διά του λόγου το ασφαλές (και όχι: διά του λόγου το αληθές)

• δεν έχει πού την κεφαλήν κλίνη (και όχι: πού την κεφαλήν κλίναι)

• εισέπραξε τα επίχειρα (και όχι τα επιχείρια) • επί ξυρού ακµής (και όχι: επί ξηρού). Ξυρόν= ξυράφι • των παχιών(ή παχειών) αγελάδων (και όχι: των παχέων)

• παρελθέτω απ’ εµού το ποτήριον τούτο (και όχι: απελθέτω)• πριν αλέκτορα φωνήσαι τρις (και όχι: πριν αλέκτωρ φωνήσει)

• ου γαρ γιγνώσκεις τι τέξεται η επιούσα (και όχι: τεύξεται)

• χάρµα ιδέσθαι (και όχι: χάρµα ειδέναι)

• λάθε βιώσας (και όχι: λάθρα)

• ο, η ελάσσων, το έλασσον (και όχι: το ελάσσον)

• ο, η αυτάρκης, το αύταρκες (και όχι: το αυτάρκες).

• ο,η κακοήθης, το κακόηθες (και όχι: το κακοήθες)

• ο περί ου ο λόγος, αλλά η περί ης ο λόγος , οι περί ων ο λόγος

• Ανέκαθεν (και όχι: από ανέκαθεν ούτε εξ από ανέκαθεν [!]), 

µακρόθεν (και όχι: εκ του µακρόθεν) 

Διακύβευμα και συλλήβδην

Διακύβευμα

Oτιδήποτε απειλείται ή τίθεται σε κίνδυνο, αν ληφθούν 
λανθασμένες αποφάσεις.

Ετυμολογία

< διακυβεύω < < διά + κυβεύω < κύβος= ζάρι 
= εκθέτω σε κίνδυνο, ριψοκινδυνεύω, απειλώ, αφήνω 
ένα γεγονός να εξελιχθεί και να διαμορφωθεί από 
εξωτερικούς παράγοντες χωρίς να συμμετέχω, σαν να το
 «παίζω στα ζάρια», με αποτέλεσμα να κινδυνεύει η αίσια 
έκβασή του

Ίδια ρίζα του λατιν. cubus, από όπου το αγγλικό/ γαλλικό 
cube.

Οι κύβοι, τα ζάρια, ήταν αγαπημένο παιχνίδι των αρχαίων
 Ελλήνων. Αισχύλος, “Επτὰ επὶ Θήβας”: Ἔργον γὰρ ἐν 
κύβοις Ἄρης κρινεῖ (στ. 414), που σημαίνει θα αποφασίσει 
ο Άρης την τύχη στα ζάρια.

Ο κυβευτής έπαιζε κύβους και το “κυβείον” ήταν 
τόπος που δεν έπρεπε να συχνάζουν οι σοβαροί άνθρωποι.

Τι σημαίνει συλλήβδην;

1. Συλληπτικά
2. Συμπληρωματικά
3. Αντισυλληπτικά
4. Συνολικά

Το σωστό είναι το 4. Συλλήβδην σημαίνει συνολικά.

Σημασία:

συνολικά, γενικά, χωρίς καμιά εξαίρεση 

(χρησιμοποιείται συνήθως επιτιμητικά)