Τα ρήματα «άγω, βάλλω» στη Νέα Ελληνική.

Πολλές φορές θα έχουμε αναρωτηθεί ποιο είναι το σωστό: «να υποβάλλω ή να υποβάλω αίτηση…», «οι αρχές θα διεξάγουν ή θα διεξαγάγουν έρευνες…»; Ας δούμε τι πραγματικά συμβαίνει.

Μεγάλη σύγχυση παρατηρείται όσον αφορά τη χρήση του  αορίστου και του ενεστώτα των συνθέτων ρημάτων  σε -άγω και -βάλλω.

Σχετικά με το «βάλλω»,  οι εξακολουθητικοί ρηματικοί τύποι γράφονται με δύο -λ- (γράφουμε να/θα συμβάλλει με δύο -λ-, όταν με το ρήμα δηλώνεται διάρκεια ή επανάληψη), ενώ  οι στιγμιαίοι με ένα (γράφουμε να/θα συμβάλει με ένα -λ-, όταν με το ρήμα δηλώνεται κάτι στιγμιαίο, που θα συμβεί μία μόνον φορά). Χρόνοι των ρημάτων σε -λλω: ενστ. επιβάλλω, πρτ. επέβαλλα, αόρ. επέβαλα, πρκ.-υπρσ. έχω-είχα επιβάλει μέλλ. εξακολ. θα επιβάλλω, μελλ.στιγμ. θα επιβάλω.

π.χ. θα καταβάλλω κάθε μήνα το ενοίκιο…, θα σου καταβάλω το αντίτιμο (άπαξ)…, πρέπει να υποβάλεις αίτηση (μια φορά)… με το να υποβάλλεις (κάθε μήνα)…, υπόσχομαι να συμβάλλω εφεξής με τη συμπεριφορά μου στην τήρηση της τάξης… θα συμβάλλω, κάθε φορά που θα χρειάζεται με τη συμπεριφορά μου στην τήρηση της τάξης…, δυστυχώς δεν μπορώ να συμβάλω σε αυτήν την επιχείρηση… θα συμβάλω όσο μπορώ στην πραγματοποίηση των σχεδίων σου.

Το ρήμα άγω (στη δημοτική το ρήμα άγω απαντά μόνον σύνθετο με προθέσεις) σχηματίζει κανονικά τον ενεστώτα και τον παρατατικό, ενώ στον μέλλοντα και στον αόριστο παίρνει εσωτερικό αναδιπλασιασμό. Γράφουμε να/θα συνάγει, όταν με το ρήμα δηλώνεται διάρκεια ή επανάληψη, ενώ να/θα συναγάγει, όταν με το ρήμα δηλώνεται κάτι στιγμιαίο, που θα συμβεί μία μόνο φορά:

συνάγω, προσήγε· θα εξαγάγω, εισήγαγα· έχω προσαγάγει. χρόνοι συνθέτων του άγω: ενστ. εξάγω, πρτ. εξήγα, μέλλ. εξακολουθ.: θα εξάγω μέλλ. στιγμιαίος: θα εξαγάγω, αόρ. εξήγαγα, πρκ.- υπρσ.: έχω-είχα εξαγάγει

π.χ. κάθε χρόνο η χώρα θα εξάγει μήλα…, θα απαγάγει την κόρη του…, ο καθένας πρέπει να συνάγει καθημερινώς τις συνέπειες της συμπεριφοράς του… θα εξάγει η χώρα μας και στα επόμενα χρόνια καπνά…, αδυνατώ να συναγάγω το συμπέρασμα που ζητάς…, θα προσαγάγει αμέσως τον μαρτυρά μου.

  Άρης Ιωαννίδης