Η ζωή και το έργο του Ι. Καποδίστρια μέσα από ένα σύγχρονο ψηφιακό αρχείο

Το Ψηφιακό Αρχείο του Ιωάννη Καποδίστρια συγκεντρώνει διαφορετικά είδη τεκμηρίων που σχετίζονται με τη ζωή, το έργο και την εποχή του Έλληνα Κυβερνήτη, μιας προσωπικότητας που συνδέθηκε άρρηκτα με τις ιστορικές διεργασίες των αρχών του 19ου αιώνα και άφησε το στίγμα της στην ιστορία της Ευρώπης και του νεότερου ελληνισμού.

Ένα νέο Ψηφιακό Αρχείο για την πολυσχιδή προσωπικότητα του Ι. Καποδίστρια είναι πλέον διαθέσιμο στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://kapodistrias.digitalarchive.gr/. Ο ιστότοπος αυτός συγκεντρώνει διαφορετικά είδη τεκμηρίων που σχετίζονται με τη ζωή, το έργο και την εποχή του Έλληνα Κυβερνήτη και απευθύνεται σε ερευνητές, εκπαιδευτικούς και σε όσους πολίτες ενδιαφέρονται για τον Ιωάννη Καποδίστρια, μια προσωπικότητα που συνδέθηκε άρρηκτα με τις ιστορικές διεργασίες των αρχών του 19ου αιώνα και άφησε το στίγμα της στην ιστορία της Ευρώπης και του νεότερου ελληνισμού.

Το Ψηφιακό Αρχείο Ι. Καποδίστρια αποτελεί προϊόν ενός διετούς ερευνητικού προγράμματος, το οποίο χρηματοδοτήθηκε από το Κοινωφελές Ίδρυμα Λάτση και είχε ένα διττό στόχο: αφενός να συγκεντρώσει για πρώτη φορά στα ελληνικά ερευνητικά χρονικά σε μια ενιαία οργανωτική δομή, ποικίλα τεκμήρια που σχετίζονται με τη ζωή και το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια και βρίσκονται σε αρχειακές συλλογές διάσπαρτες σε ευρωπαϊκά και ελληνικά αρχεία, αφετέρου να επανανοηματοδοτήσει την έννοια του αρχείου μέσα από τις δυνατότητες που προσφέρουν πλέον οι νέες τεχνολογίες.

Το ψηφιακό αρχείο, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες στο αναδυόμενο πεδίο των DigitalHumanities (Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες), επιχειρεί να υπερβεί τις δυσκολίες που παρουσιάζει μέχρι τώρα η συγκέντρωση των τεκμηρίων που αφορούν στο έργο του Ιωάννη Καποδίστρια. Ξεφεύγοντας από τους περιορισμούς ενός παραδοσιακού αρχείου, ο ψηφιακός κόμβος που δημιουργήθηκε προσφέρει μια ολοκληρωμένη εικόνα για την πολλαπλότητα και διαφορετικότητα των τεκμηρίων που αφορούν στον Ι. Καποδίστρια, τη γεωγραφική διασπορά τους καθώς και τη γλωσσική τους ποικιλία, αποτελώντας, ταυτόχρονα ερευνητικό και εκπαιδευτικό εργαλείο για τη μελέτη της εποχής, της ζωής και του έργου του.

Στο πλαίσιο του έργου, μεταξύ άλλων: ψηφιοποιήθηκαν 13.000 τεκμήρια της αρχειακής συλλογής του Ιωάννη Καποδίστρια που φιλοξενείται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους στην Κέρκυρα, αναρτήθηκαν 276 τεκμήρια (όπως προσωπογραφίες, πίνακες ζωγραφικής, φωτογραφίες προσωπικών αντικειμένων, ντοκιμαντέρ, τηλεοπτικές εκπομπές) και συγκεντρώθηκαν 714 τίτλοι επιστημονικών μελετών που έχουν συγγραφεί περί τον Καποδίστρια από το 1831 έως το 1996.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας (Κέρκυρα 1776-Ναύπλιο 1831), αν και υπήρξε αδιαμφισβήτητα, στη συνείδηση της κοινής γνώμης, κορυφαία πολιτική φυσιογνωμία που συνέδεσε τη ζωή και το έργο του με τις διεκδικήσεις των Ελλήνων για ανεξαρτησία και τα πρώτα βήματα του ελληνικού κράτους, διαφέρει σημαντικά από τις υπόλοιπες μορφές που απαρτίζουν το πάνθεον της εθνικής παλιγγενεσίας.

Λιγότερο “ηρωικός” από τους οπλαρχηγούς που σήκωσαν το βάρος του ένοπλου αγώνα, “ξένος”, λόγω της Ιόνιας καταγωγής και ανατροφής του, προς τον κόσμο που αποτέλεσε τον πυρήνα του νεολληνικού κράτους, λιγότερο “φλογερός” - από ιδιοσυγκρασία αλλά και επαγγελματική δέσμευση - σε σύγκριση με άλλους υποστηρικτές της ελληνικής υπόθεσης στην εσπερία, μοναχικός αλλά πολυγραφότατος, παραμένει εν πολλοίς, ένας οικείος άγνωστος.

Κι όμως το έργο του Ιωάννη Καποδίστρια - και μαζί οι συνθήκες που το διαμόρφωσαν, οι άνθρωποι με τους οποίους συνεργάστηκε, οι αντιφάσεις που το χαρακτήρισαν, η παρακαταθήκη που άφησε - παραμένει ένα σημαντικό κλειδί όχι μόνο για την κατανόηση της πρώτης, τόσο κρίσιμης περιόδου για την ιστορία του νεοελληνικού κράτους, αλλά και για τις ευρωπαϊκές συνθήκες που διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό την πορεία του. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Καποδίστριας, είναι γνωστός στην Ελλάδα ως ο πρώτος Κυβερνήτης της χώρας, ωστόσο υπήρξε κορυφαίο στέλεχος της ευρωπαϊκής διπλωματικής σκηνής, σε μια εποχή ρευστή, που χαρακτηρίζεται από έντονες ιδεολογικές αντιπαραθέσεις, εδαφικές διεκδικήσεις και κοινωνικές ανακατατάξεις. Επομένως, η μελέτη του έργου του, αποτελεί και συμβολή στη μελέτη της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας.

Περιηγηθείτε στο πλούσιο υλικό του αρχείου και ανακαλύψτε τεκμήρια από διαφορετικά είδη υλικού που συγκεντρώνει το Ψηφιακό Αρχείο Ι. Καποδίστρια. Ανατρέχοντας στις ψηφιακές συλλογές του Αρχείου, μπορείτε να εντοπίσετε, μεταξύ άλλων:

• αρχειακό υλικό από τις συλλογές μεγάλων Ευρωπαϊκών αρχείων,
• ανέκδοτα αλλά και δημοσιευμένα έγγραφα από το προσωπικό αρχείο του Ιωάννη Καποδίστρια που βρίσκεται στα Γ.Α.Κ. Κερκύρας, 
• τη «Βιβλιοθήκη Καποδίστρια», η οποία ανασυγκροτήθηκε με βάση τον χειρόγραφο κατάλογο των υπαρχόντων του Κυβερνήτη που συνέταξε ο Βιάρος Καποδίστριας,
• επιστημονική βιβλιογραφία για τον Ι. Καποδίστρια από την περίοδο 1831-1996,
• υλικά τεκμήρια που σχετίζονται με την εποχή, τη ζωή και το έργο του Ι. Καποδίστρια,
• οπτικοακουστικά τεκμήρια με θέμα τη ζωή και το έργο του Ι. Καποδίστρια,
• στοχευμένες εκπαιδευτικές προτάσεις για τα μαθήματα της Ευρωπαϊκής Ιστορίας και της Γεωγραφίας

Με σκοπό τη διάχυση των αποτελεσμάτων του έργου «Ψηφιακό Αρχείο Ιωάννη Καποδίστρια» που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, τη Δευτέρα 21 Μαρτίου πραγματοποιήθηκε ημερίδα στο Ιστορικό Αρχείο του Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο «Πέραν του έθνους: Εξετάζοντας τον Καποδίστρια εντός διεθνικών και αυτοκρατορικών πλαισίων. Ημερίδα με αφορμή το Ψηφιακό Αρχείο Καποδίστρια». Στο πλαίσιο της εκδήλωσης, η επιστημονική ομάδα που εκπόνησε την έρευνα (η οποία απαρτιζόταν από διακεκριμένους ιστορικούς και ειδικευμένους στο πεδίο της ψηφιακής παρουσίασης της ιστορίας), παρουσίασε την πολυσχιδή δράση του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια, αναδεικνύοντας ευρύτερα γεωγραφικά, πολιτισμικά και νοηματικά πλαίσια που υπερβαίνουν τα παραδοσιακά δίπολα όπως ελληνικό-δυτικοευρωπαϊκό, ελληνικό-οθωμανικό, έθνος-αυτοκρατορία, οικουμενισμός-εθνικισμός, θρησκεία-εκκοσμίκευση, κ.ά.

www.ekt.gr, με πληροφορίες από Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση