Ενότητα 8η
Ένα παράδειγμα σεβασμού προς τους γονείς
Εισαγωγικό κείμενο
Εισαγωγικό κείμενο
Με τον λόγο του'' Κατὰ Λεωκράτους'' ο Λυκούργος (περ. 390-324 π.Χ.), Αθηναίος πολιτικός και ρήτορας, ζήτησε από το δικαστήριο της Ηλιαίας την καταδίκη του συμπολίτη του Λεωκράτη. Αυτός εγκατέλειψε την Αθήνα λίγο πριν από τη μάχη της Χαιρώνειας, επειδή φοβήθηκε ότι η πόλη θα έπεφτε στα χέρια των Μακεδόνων, και κατέφυγε στη Ρόδο, όπου διέδωσε ότι η πόλη είχε ήδη καταληφθεί. Στον λόγο του ο ρήτορας επισημαίνει το χρέος των πολιτών προς το θείο, την πατρίδα, τους νόμους και τους γονείς. Στο απόσπασμα τονίζεται η σημασία του σεβασμού προς τους γονείς.
ΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Λέγεται γοῦν ἐν Σικελία
|
Λέγεται λοιπόν ότι στη Σικελία
|
(εἰ γάρ καί μυθωδέστερόν ἐστιν, ἀλλ’ ἁρμόσει
|
(γιατί αν και μοιάζει με μύθο, ταιριάζει όμως
|
καί ὑμῖν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι)
|
να την ακούσετε και εσείς όλοι οι νεότεροι)
|
ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρός γενέσθαι·
|
ξεχύθηκε πύρινο ποτάμι από την Αίτνα·
|
τοῦτον δέ ῥεῖν φασιν ἐπί τέ τήν ἄλλην χώραν,
|
αυτό λοιπόν λένε ότι έρεε προς την
υπόλοιπη χώρα, |
καί δή καί πρός πόλιν τινά τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων.
|
και μάλιστα προς κάποια πόλη από
αυτές που βρίσκονταν εκεί. |
Τούς μέν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρός φυγήν,
|
[Λένε ακόμη], ότι άλλοι άνθρωποι
όρμησαν να φύγουν |
τήν αὐτῶν σωτηρίαν ζητοῦντας,
|
ζητώντας τη σωτηρία τους,
|
ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων,
|
ένας όμως, κάποιος από τους νεότερους,
|
ὁρῶντα τόν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα
|
επειδή έβλεπε ότι ο πατέρας του ήταν
γέρος |
καί οὐχί δυνάμενον ἀποχωρεῖν,
|
και δεν μπορούσε να φύγει,
|
ἀλλά ἐγκαταλαμβανόμενον,
|
και ότι μένει αποκλεισμένος,
|
ἀράμενον φέρειν.
|
αφού τον σήκωσε στους ώμους
του, τον μετέφερε. |
Φορτίου δ’, οἶμαι, προσγενομένου
|
Επειδή όμως, όπως νομίζω, προστέθηκε
φορτίο, |
καί αὐτός ἐγκατελήφθη.
|
αποκλείσθηκε και ο ίδιος.
|
Ὅθεν δή καί ἄξιον θεωρῆσαι τό θεῖον,
|
Από αυτό το γεγονός αξίζει να προσέ
ξουμε ότι το θείο |
ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.
|
δείχνει συμπάθεια στους αγαθούς
(ενάρετους) ανθρώπους. |
Λέγεται γάρ κύκλῳ τόν τόπον ἐκεῖνον
|
Γιατί, λέγεται ότι κυκλικά στον τόπο εκείνο
|
περιρρεῦσαι τό πῦρ καί σωθῆναι τούτους μόνους,
|
έτρεξε η λάβα και σώθηκαν μόνο αυτοί,
|
ἀφ’ ὧν καί τό χωρίον ἔτι καί νῦν
|
από τους οποίους και η τοποθεσία
ακόμη και σήμερα |
προσαγορεύεσθαι τῶν εὐσεβῶν χῶρον·
|
ονομάζεται «χώρος των ευσεβών»·
|
τούς δέ ταχεῖαν τήν ἀποχώρησιν ποιησαμένους
|
αντίθετα εκείνοι που έφυγαν γρήγορα
|
καί τούς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας,
|
κι εκείνοι που εγκατέλειψαν τους γονείς τους,
|
χάθηκαν όλοι.
|
Συντακτική ανάλυση από την Όλγα Παίζη
Χωρισμός του κειμένου σε προτάσεις:
1. Λέγεται γοῦν ἐν Σικελίᾳ ἐκ τῆς Αἴτνης ῥύακα πυρὸς γενέσθαι∙
2. εἰ γὰρ καὶ μυθωδέστερόν ἐστιν
3. ἀλλ’ ἁρμόσει καὶ νῦν ἅπασι τοῖς νεωτέροις ἀκοῦσαι
4. τοῦτον δὲ ῥεῖν φασίν (τινες) ἐπί τε τὴν ἄλλην χώραν, καὶ δὴ καὶ πρὸς πόλιν τινὰ τῶν ἐκεῖ κατοικουμένων.
5. (τινές φασιν) Τοὺς μὲν οὖν ἄλλους ὁρμῆσαι πρὸς φυγήν, τὴν αὑτῶν σωτηρίας ζητοῦντας,
6. (τινές φασιν) ἕνα δέ τινα τῶν νεωτέρων, ὁρῶντα τὸν πατέρα πρεσβύτερον ὄντα καὶ οὐχὶ δυνάμενον ἀποχωρεῖν, ἀλλὰ ἐγκαταλαμβανόμενον ὑπὸ τοῦ πυρός, ἀράμενον φέρειν.
7. οἶμαι
8. Φορτίου δέ προσγενομένου καὶ αὐτὸς ἐγκατελήφθη.
9. Ὅθεν δὴ καὶ ἄξιόν (ἐστι) θεωρῆσαι τὸ θεῖον,
10. ὅτι τοῖς ἀνδράσιν τοῖς ἀγαθοῖς εὐμενῶς ἔχει.
12. Λέγεται γὰρ κύκλῳ τὸν τόπον ἐκεῖνον περιρρυῆναι τὸ πῦρ καὶ σωθῆναι τούτους μόνους,
13. ἀφ’ ὧν καὶ τὸ χωρίον ἔτι καὶ νῦν προσαγορεύεται τῶν εὐσεβῶν χῶρον∙
14. τοὺς δὲ ταχεῖαν τὴν ἀποχώρησιν ποιησαμένους καὶ τοὺς ἑαυτῶν γονέας ἐγκαταλιπόντας ἅπαντας (λέγεται) ἀπολέσθαι.
Διδακτικοί στόχοι
1. Να έρθουν οι μαθητές σ’επαφή με ένα συναισθηματικά
φορτισμένο ρητορικό λόγο που αξιοποιεί μια μυθική ιστορία με ηθικό δίδαγμα για να ενισχύσει τα επιχειρήματα του ρήτορα.
2. Να αξιολογήσουν την πειστικότητα της ιστορίας ως επιχειρήματος.
3.Να εντοπίσουν τις δύο κεντρικές ιδέες του κειμένου και να τις αναλύσουν.
1. Η βοήθεια που προσφέρουν οι θεοί όταν ένας ενάρετος βρεθεί σε κίνδυνο.
2. Η αγάπη και ο σεβασμός προς τους γονείς αποτελούν απαράβατη ηθική υποχρέωση κάθε ανθρώπου και δε συγχωρούνται η ασέβεια και η αδιαφορία.
- ΤΟ ΡΗΜΑ ΡΕΩ ,ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΥΡ
- ῥέω= ρέω, τρέχω, μεταβάλλομαι
- πῦρ=φωτιά
- Φράσεις με το ουσιαστκό πῦρ : Διά πυρός και σιδήρου,
- Γραμμή πυρός Ανοίγω πυρ Παρανάλωμα του πυρός Βάπτισμα του πυρός Γίνομαι πυρ και μανία Εις το πυρ το εξώτερον
- ΟΜΟΡΡΙΖΕΣ ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ
- ΤΟ ΡΗΜΑ ΡΕΩ : ρεύμα, ροή, ρευστός, ρυάκι,ρευματισμοί, ρευστότητα, ρείθρο , ρεματιά, καταρροή,
- πύρινος, πυρετός, πυρπολώ,πυρσός, πυρομαχικά, πυρφόρος, πυρίμαχος, πυροσβεστική.ΤΟ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟ ΠΥΡ
- Να αντιστοιχίσετε τις φράσεις της στήλης Α' με την ερμηνεία τους στη στήλη Β':Α'Β'δια πυρός και σιδήρουαρχίζω να πυροβολώγραμμή πυρόςκαίγομαι ολοκληρωτικάανοίγω πυρ(μτφ.) η πρώτη σημαντική εμπειρία σεκάτι(γίνομαι) παρανάλωμα του πυρόςμέσα από κίνδυνους και ταλαιπωρίεςβάπτισμα του πυρόςη πρώτη γραμμή της μάχης
1. Πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι της Σικελίας, όταν ξέσπασε το ηφαίστειο της Αίτνας;
2. Γιατί ένας νέος δεν εγκατέλειψε την πόλη της Κατάνης;
3. Ποιο υπερφυσικό γεγονός συνέβη και ο νέος σώθηκε;
4. Για ποιο λόγο οι θεοί βοήθησαν το νέο;
5. Ποια τύχη είχαν όσοι εγκατέλειψαν τους γονείς τους;
6. Ποια μηνύματα μας στέλνει η ιστορία αυτή;;
7. Τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου……Ὁ κακολογῶν πατέρα ἢ μητέρα θανάτῳ τελευτάτω(Κατὰ Μᾶρκον 7.10, Κατὰ Ματθαῖον 15.4.
Διαβάστε τις παραπάνω φράσεις. Πιστεύετε ότι έχουν διαχρονική αξία ή είναι αδύνατο να εφαρμοστούν στην εποχή μας; Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επηρεάζει τις σχέσεις των παιδιών με τους γονείς τους;
8.Με βάση όσααναφέρονται στο απόσπασμα, τι είδους αδίκημα πιστεύετε ότι διέπραξε ο Λεωκράτης;
9 Τι πιστεύετε ότι σκεφτόταν ο νέος που έσωσε τον πατέρα του τη στιγμή που έβλεπε όλους τους άλλους να φεύγουν για να σώσουν τον εαυτό τους;
Παράλληλο κείμενο 8ης ενότητας (Διόδωρος Σικελιώτης)-Μετάφραση.
Όταν οι Έλληνες τους άφησαν να φύγουν με συνθήκη και αφού επέτρεψαν στον καθένα να πάρει [μαζί του] όσα από τα προσωπικά του μπορούσε, όλοι οι άλλοι πήραν ασήμι ή χρυσάφι ή κάποιο από τα άλλα πολύτιμα αντικείμενα και μόνο ο Αινείας, αφού σήκωσε στους ώμους του τον πατέρα του που ήταν σε βαθιά γεράματα, το μετέφερε έξω. Επειδή θαυμάστηκε γι' αυτήν την πράξη του από τους Έλληνες, του δόθηκε το δικαίωμα να διαλέξει πάλι όποιο ήθελε από τα πράγματα του σπιτιού του.
Και καθώς αυτός προτίμησε τα πατρικά ιερά, συνέβη να επαινεθεί ακόμη περισσότερο η αρετή του η οποία επιδοκιμάστηκε και από τους εχθρούς. Γιατί ο άνθρωπος φάνηκε ότι στους πιο μεγάλους κινδύνους είχε φροντίσει πάρα πολύ και για το σεβασμό προς τους γονείς και για την ευσέβεια προς τους θεούς.
Πηγή: http://e-didaskalia.blogspot.com/2012/09/blog-http://lappeio.blogspot.gr/2013/01/8.htmlpost_2.html#ixzz3RwD8Yi4jhttp://www.slideboom.com/presentations/698222/%CE%95%CE%9D%CE%91-%CE%A0%CE%91%CE%A1%CE%91%CE%94%CE%95%CE%99%CE%93%CE%9C%CE%91-%CE%A3%CE%95%CE%92%CE%91%CE%A3%CE%9C%CE%9F%CE%A5-%CE%A0%CE%A1%CE%9F%CE%A3-%CE%A4%CE%9F%CE%A5%CE%A3-%CE%93%CE%9F%CE%9D%CE%95%CE%99%CE%A3
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.