Μέλλοντας και Αόριστος ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

Μέλλοντας ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

Ενρινόληκτα και υγρόληκτα ρήματα λέγονται αυτά που ο χαρακτήρας του θέματός του (δηλαδή ο τελευταίος φθόγγος του θέματος) είναι -μ-, -ν-, -λ-, -ρ-. Π.χ. νέμω, φθείρω, ἀγγέλλω κ.τ.λ. Τα ρήματα αυτά σχηματίζουν το μέλλοντά τους χωρίς το χαρακτηριστικό -σ- των ομαλών ρημάτων (λύσω < λύω): νεμῶ, φθερῶ, ἀγελλῶ. Ο μέλλοντας αυτός κλίνεται όπως ο ενεστώτας των ρημάτων ποιέω, ποιῶ:

Ε.Φ: νεμῶ, νεμεῖς, νεμεῖ, νεμοῦμεν, νεμεῖτε, νεμοῦσι.

Μ.Φ.: νεμοῦμαι, νεμεῖσαι, νεμεῖται, νεμούμεθα, νεμεῖσθε, νεμοῦνται

Διακρίνουμε τις ακόλουθες περιπτώσεις:

1Α.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει ε, ι, υ, τότε ο μέλλοντας σχηματίζεται με απλή μετάθεση του τόνου στη λήγουσα

Ενεστώτας	Μέλλοντας	Ενεστώτας	Μέλλοντας
Νέμω	νεμῶ	ἀμύνω	ἀμυνῶ
Κρίνω	κρινῶ	μένω	μενῶ

1Β.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει ε, ι, υ που ακολουθείται από διπλό -λλ-, τότε εκτός από τη μετάθεση του τόνου στη λήγουσα, χάνεται και το ένα -λ-. Τον ίδιο κανόνα ακολουθούν και τα ρήματα σε -άλλω.

Ενεστώτας	Μέλλοντας	Ενεστώτας	Μέλλοντας
Στέλλω	στελῶ	ποικίλλω	ποικιλῶ
ἀγγέλλω	ἀγγελῶ	πάλλω	παλῶ

1Γ.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ει- ή -αι- χάνεται το -ι- της διφθόγγου

Ενεστώτας	Μέλλοντας	Ενεστώτας	Μέλλοντας
Φθείρω	φθερῶ	σπείρω	σπερῶ
Μιαίνω	μιανῶ	καθαίρω	καθαρῶ

Ο αόριστος των ενρινόληκτων και υγρόληκτων ρημάτων

Σχηματίζεται επίσης χωρίς το γνωστό -σ- των ομαλών ρημάτων (λ.χ. ἔλυσα < λύω). Ωστόσο οι καταλήξεις του είναι ομαλές. Διακρίνουμε τις ακόλουθες περιπτώσεις:

1Α.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -υ- ή -ι- ή -ει-, αυτό διατηρείται (με την προσθήκη φυσικά της συλλαβικής ή χρονικής αύξησης στην αρχή του ρήματος)

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
Κρίνω	ἔκρινα	ἀμύνω	ἤμυνα
Σύρω	ἔσυρα	σπείρω	ἔσπειρα

1Β.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ε-, μετατρέπεται σε -ει-.

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
Μένω	ἔμεινα	νέμω	ἔνειμα

1Γ.Όταν στην παραλήγουσα υπάρχει -ε-, το οποίο ακολουθείται από δύο -λλ-, τότε γίνεται κανονικά -ει-, αλλά χάνεται επιπλέον το ένα -λ-.

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
Στέλλω	ἔστειλα	ἀγγέλλω	ἤγγειλα

1Δ.Τα ρήματα σε -ίλλω χάνουν το ένα -λ-.

Ενεστώτας	Αόριστος
Ποικίλλω	ἐποίκιλα

1Ε.Τα ρήματα σε -άλλω κάνουν συνήθως -ηλα (με ένα -λ-): πάλλω → ἔπηλα. Όμως το ψάλλω κάνει ἔψαλα.

1ΣΤ.Τα ρήματα σε -αίνω κάνουν τον αόριστο σε -ανα, όταν πριν το -αίνω υπάρχει ι, ε ή ρ.

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
Μαραίνω	ἐμάρανα	Μιαίνω	ἐμίανα
Λεαίνω	ἐλέανα

1Ζ.Τα ίδια ρήματα στις άλλες περιπτώσεις κάνουν τον αόριστο σε -ηνα.

Ενεστώτας	Αόριστος	Ενεστώτας	Αόριστος
Φαίνω	ἔφηνα	σημαίνω	ἐσήμηνα

1Η.Τα σε -αίρω κάνουν συνήθως αόριστο σε -ηρα. Π.χ. το καθαίρω κάνει αόριστο ἐκάθηρα (για την άσκηση 2 στη σελ. 58). Ομοίως το γεραίρω κάνει ἐγέρηρα.

Σημείωση: να σημειωθεί ότι, όπως συμβαίνει πάντα στα Αρχαία Ελληνικά, πολλά ρήματα ξεφεύγουν από τους παραπάνω κανόνες και παρουσιάζουν ανωμαλίες.

Παράδειγμα κλίσης αορίστου

 Παράδειγμα κλίσης Μέλλοντα ενρινόληκτων και υγρόληκτων (κλίνεται σε όλες τις εγκλίσεις όπως τα ρήματα ποιέω, ποιῶ)

Ενεργητική φωνή

Οριστική νεμῶ, νεμεῖς, νεμεῖ, νεμοῦμεν, νεμεῖτε, νεμοῦσι

Υποτακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Ευκτική νεμοῖμι, νεμοῖς, νεμοῖ, νεμοῖμεν, νεμοῖτε, νεμοῖεν

Προστακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Απαρέμφατο νεμεῖν (πβ. ποιεῖν)

Μετοχή νεμῶν, νεμοῦσα, νεμοῦν (πβ. ποιῶν κ.τ.λ.)

Μέση Φωνή

Οριστική νεμοῦμαι, νεμεῖσαι, νεμεῖται, νεμούμεθα, νεμεῖσθε, νεμοῦνται

Υποτακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Ευκτική νεμοίμην, νεμοῖο, νεμοῖτο, νεμοίμεθα, νεμοῖσθε, νεμοῖντο

Προστακτική ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Απαρέμφατο νεμεῖσθαι

Μετοχή νεμούμενος, νεμουμένη, νεμούμενον

Πρακτικός πίνακας των μελλόντων και αορίστων των υγρόληκτων και ενρινόληκτων ρημάτων.

Αν έχουμε απελπιστεί από τους κανόνες σχηματισμού αυτών των χρόνων της συγκεκριμένης κατηγορίας ρημάτων, τότε τουλάχιστον να απομνημονεύσουμε από ένα ρήμα των παρακάτω κατηγοριών. Δίνεται μόνο η Ε.Φ. για λόγους συντομίας.

Ενεστώτας	Μέλλων	Αόριστος
Νέμω	νεμῶ	ἔνειμα
ἀμύνω	ἀμυνῶ	ἤμυνα
Κρίνω	κρινῶ	ἔκρινα
Στέλλω	στελῶ	ἔστειλα
Ποικίλλω	ποικιλῶ	ἐποίκιλα
Πάλλω	παλῶ	ἔπηλα
Φθείρω	φθερῶ	ἔφθειρα
Καθαίρω	καθαρῶ	ἐκάθηρα
Κτείνω	κτενῶ	ἔκτεινα
Δέρω	δερῶ	ἔδειρα
Σύρω	συρῶ	ἔσυρα
Φαίνω	φανῶ	ἔφηνα
Μαραίνω	μαρανῶ	ἐμάρανα
Μιαίνω	μιανῶ	ἔμίανα
Λεαίνω	λεανῶ	ἐλέανα

Κάντε το ίδιο με τα ρήματα

σφάλλω

ανατέλλω

ὠδίνω

τίλλω

λυμαίνομαι

σημαίνω

ὑφαίνω

πιαίνω

σπείρω

πλύνω

τείνω

κλίνω

ἡδύνω

ὁμαλύνω

ὀξύνω

ταχύνω

διασύρω

ὀδύρομαι

ὀλοφύρομαι    

 Να συμπληρώσετε τους κατάλληλους τύπους του ενεργητικού και μέσου αορίστου του ρήματος ἀγγέλλω.

Ενεργητική φωνή

                                        Οριστική               Υποτακτική          Ευκτική                                                                                      Προστακτική

β΄ενικό
γ΄ενικό
α΄πληθυντ.
β΄πληθυντ.
γ΄πληθυντ.

Μέση φωνή

                                   
                      Οριστική                Υποτακτική                   Ευκτική                Προστακτική

β΄ενικό
γ΄ενικό
α΄πληθυντ.
β΄πληθυντ.
γ΄πληθυντ.