Το «λογισμικό» τής γλώσσας: λεξιλόγιο – γραμματική – σύνταξη

Το «λογισμικό» τής γλώσσας: λεξιλόγιο – γραμματική – σύνταξη

Γλώσσα χωρίς σημασίες δεν νοείται. Διότι γλώσσα είναι οι πληροφορίες που δίνουμε και παίρνουμε, οι δε πληροφορίες δηλώνονται κυρίως από τις σημασίες και ειδικότερα από τις λέξεις που τις δηλώνουν. Ο κόσμος των σημασιών στη γλώσσα και οι μεταξύ τους σχέσεις (σχέσεις ομοιότητας, συνάφειας, αντίθεσης κ.λπ.) συνθέτουν το λεξιλόγιο τής γλώσσας. Είναι ό,τι ονομάζουμε συνώνυμα και αντώνυμα / αντίθετα (αγάπη, συμπάθεια – μίσος, αντιπάθεια), υπερώνυμα και υπώνυμα (άνθος – τριαντάφυλλο, κρίνος, γαρύφαλλο). Στο λεξιλόγιο ανήκουν επίσης τα παράγωγα και τα σύνθετα, ό,τι παλαιότερα αποκαλούσαμε «ετυμολογικό» τής γλώσσας (σπίτι: σπιτ-άκι, σπιτ-αρόνα – βάλλω: ανα-βάλλω, αναβολή, συμ-βάλλω, συμβολή, προ-βάλλω, προβολή κ.λπ.) .
Θα μπορούσε άραγε να λειτουργήσει επικοινωνιακά η γλώσσα με μόνες τις λέξεις, χωρίς καμία σύνδεση μεταξύ τους; Η απάντηση είναι αρνητική. Η γλώσσα δεν μπορεί να υπάρξει, δηλ. να λειτουργήσει επικοινωνιακά, αν οι λέξεις δεν συνδεθούν μεταξύ τους, ώστε να απαρτίσουν κείμενο, ροή λόγου με λογική και γλωσσική αλληλουχία. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται ένας μηχανισμός, ένα πολύ σύνθετο και απαιτητικό σύστημα, η γραμματική και η σύνταξη. Γραμματική και σύνταξη είναι ο μηχανισμός με τον οποίο συνδέονται δημιουργικά οι λέξεις κάθε γλώσσας, ώστε να παράγουν άπειρα σε αριθμό κείμενα, προφορικά και γραπτά. 
Έγινε ήδη λόγος για τη στενή σχέση σκέψης και γλώσσας. Είδαμε επίσης ότι, για να υπάρξει και να λειτουργήσει η γλώσσα, απαραίτητα συστατικά είναι το λεξιλόγιο, η γραμματική και η σύνταξη. Αυτά αποτελούν τρόπον τινά το «λογισμικό» τής γλώσσας. Ωστόσο, το λογισμικό τής γλώσσας και τα στοιχεία που το αποτελούν έχουν ως κύριο λόγο υπάρξεως την εξυπηρέτηση τού ετέρου λογισμικού τού ανθρώπου, τού λογισμικού τού νου. Το λεξιλόγιο τής γλώσσας αντιστοιχεί προς το εννοιολόγιο τού νου . Οι σημασίες των λέξεων σε κάθε γλώσσα δηλώνουν ή εκφράζουν τις έννοιες με τις οποίες σκεπτόμαστε. Η γραμματική με τις γραμματικές κατηγορίες (ρήματα, ουσιαστικά, επίθετα, επιρρήματα κ.λπ.) δηλώνει τις νοητικές κατηγορίες (ενέργειες, πρόσωπα / πράγματα, χαρακτηρισμοί, χρόνος, χώρος κ.λπ.). Η σύνταξη ταξινομεί τις νοηματικές συνάψεις τής νόησης: οι συνδυασμοί εννοιών, τα νοήματα, δηλώνονται στη γλώσσα από τις προτάσεις∙ οι νοηματικές ενότητες, δηλ. οι συνδυασμοί νοημάτων, δηλώνονται από τις προτασιακές ενότητες, τις οποίες (στον γραπτό λόγο) αποκαλούμε παραγράφους∙ οι νοηματικές ενότητες που απαρτίζουν αυτοτελές όλον, το νοηματικό όλον, δηλώνονται στη γλώσσα από τον συνδυασμό γλωσσικών ενοτήτων (παραγράφων) που απαρτίζουν το λεγόμενο κείμενο (προφορικό ή γραπτό).

Τελικά, αν το εννοιολόγιο εξυπηρετείται από το λεξιλόγιο, οι νοητικές κατηγορίες εξυπηρετούνται από τη γραμματική και οι πάσης φύσεως νοηματικές συνάψεις από τη σύνταξη. Η αντιστοιχία νόησης και γλώσσας, «λογισμικού τού νου» και «λογισμικού τής γλώσσας», είναι απολύτως λειτουργική και στη σύστασή της θαυμαστή

Γιώργος Μπαμπινιώτης

ΣΤΙΧΟΥΡΓΙΚΗ(ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ-ΜΕΤΡΟ)

ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ

H ομοιοκαταληξία έχουμε όταν δυο ή περισσότεροι στίχοι  τελειώνουν με ομόηχες συλλαβές ή λέξεις. Φυσικά η ορθογραφία δεν παίζει κανένα ρόλο. Σημασία έχει μόνον ο ήχος.

Η ομοιοκαταληξία είναι ένα από τα στολίδια τού στίχου. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν ομοιοκαταληξίες στα ποιήματα τους. Επίσης η «μοντέρνα» λεγόμενη ποίηση δε χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξίες.

ΕΙΔΗ ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑΣ

α) ζευγαρωτή : Ο πρώτος στίχος ομοιοκαταληκτεί με το δεύτερο, ο τρίτος με τον τέταρτο, ο πέμπτος με τον έκτο κτλ.

β) πλεχτή : μέσα σ’ ένα τετράστιχο, ο πρώτος με τον τρίτο και ο δεύτερος με τον τέταρτο.

γ) σταυρωτή : σε τετράστιχο ο πρώτος με τον τέταρτο και ο δεύτερος με τον τρίτο.

δ) ζευγαροπλεχτή : μέσα σ’ ένα εξάστιχο, ο πρώτος με το δεύτερο, ο τέταρτος με τον πέμπτο και ο τρίτος με τον έκτο.

ΜΕΤΡΟ

Οι αρχαίοι Έλληνες βάσιζαν το μετρικό τους σύστημα στην προσωδία, δηλαδή στην εναλλαγή συλλαβών πού ήσαν μακρές ή βραχείες. Αλλά η διάκριση σε μακρά και βραχέα σιγά – σιγά εγκαταλείφθηκε. Κι έτσι η νέα ποίηση αναγκάστηκε να πάρει ως βάση τού μετρικού της συστήματος τον τόνο. Θεώρησε δηλαδή ως μακρά την τονισμένη συλλαβή και ως βραχεία την άτονη.Το σύστημα αυτό λέγεται και τονικό σύστημα.

Η εναλλαγή κατά ορισμένο σύστημα τονισμένων και άτονων συλλαβών αποτελεί το μέτρο. Το μέτρο λέγεται επίσης και πόδας. Ένας ή και περισσότεροι πόδες αποτελούν το στίχο.

Όταν θέλουμε να συμβολίσουμε τους πόδες ή τα μέτρα χρησιμοποιούμε    το «_» για την τονισμένη συλλαβή και το «υ» για την άτονη.

Κάθε πόδας μπορεί να περιλαμβάνει δύο ή τρεις συλλαβές.

Τα μέτρα (μετρικοί πόδες) στη νεοελληνική ποίηση είναι πέντε : ο ίαμβος, ο τροχαίος, ο ανάπαιστος, ο δάκτυλος, και ο αμφίβραχυς (ή μεσοτονικός).

 Α”. ΙΑΜΒΙΚΟ ΜΕΤΡΟ

Το ιαμβικό μέτρο περιλαμβάνει δυο συλλαβές από τις οποίες τονίζεται ή δεύτερη. (υ_). Σε ιαμβικό μέτρο, π.χ. είναι γραμμένη η «Ξανθούλα» τού Σολωμού:

Την ει |  δα την | ξανθού | λα	υ_, υ_, υ_, υ
την ει  | δα ψες | αργά,	υ_, υ_, υ_,
που εμπή | κε στή | βαρκού | λα	υ_, υ_, υ_, υ
να πάει  | στην ξε  | νιτιά	υ_, υ_, υ_ .

(Τραγουδώντας το ρυθμικά ακούγεται κάπως έτσι: νανά – νανά – νανά )

Β”. ΤΡΟΧΑΪΚΟ ΜΕΤΡΟ

Το τροχαϊκό μέτρο περιλαμβάνει επίσης δυο συλλαβές, πού τονίζονται όμως αντίστροφα απ” ό,τι στον ίαμβο. Δηλαδή τονι­σμένη είναι η πρώτη συλλαβή και άτονη η δεύτερη ( _υ ):

Σε τροχαϊκό μέτρο είναι γραμμένος και ο «Ύμνος εις την Ελευθερίαν» του Σολωμού.

«Σε γνω  | ρίζω α  |πό την |κόψη	_υ, _υ, _υ, _υ
του σπα  | θ|ού την | τρομε | ρή	_υ, _υ, _υ, _
σε γνω  | ρίζω α | πό την | όψη I	_υ, _υ, _υ, _υ
που με  | βιά με | τράει τη | γή.	_υ, _υ, _υ, _

(Τραγουδώντας το ρυθμικά ακούγεται κάπως έτσι: νάνα – νάνα – νάνα )

Γ. ΑΝΑΠΑΙΣΤΙΚΟ ΜΈΤΡΟ

Το αναπαιστικό μέτρο αποτελείται από τρεις συλλαβές, από τις οποίες τονίζεται η τελευταία, ενώ οι δυο πρώτες είναι άτονες (υυ_). “Σε αναπαιστικό μέτρο είναι γραμμένο το επίγραμμα του Σολωμού, « Η καταστροφή των Ψαρών» :

Στων Ψαρών | την ολό | μαυρη ρά | χη	υυ_, υυ_, υυ_, υ
περπατώ  | ντας η δό | ξα μονά | χη	υυ_, υυ_, υυ_, υ
μελετά | τα λαμπρά | παλληκά | ρια	υυ_, υυ_, υυ_, υ
και στην κό | μη στεφά  |  νι φορεί	υυ_, υυ_, υυ_,
γινωμέ  | νο απο λί  | γα χορτά | ρια	υυ_, υυ_, υυ_, υ
πού ειχαν μεί | νει στην έ  | ρημη γή.	υυ_, υυ_, υυ_,

(Τραγουδώντας το ρυθμικά ακούγεται κάπως έτσι: νανανά – νανανά – νανανά)

Δ”. ΔΑΚΤΥΛΙΚΟ ΜΕΤΡΟ

Εδώ, όπως στον ανάπαιστο, υπάρχουν επίσης τρεις συλλαβές. Άλλα τονίζεται η πρώτη, ενώ οι δυο επόμενες μένουν άτονες (_υυ). Σε δακτυλικό μέτρο είναι γραμμένα τα «Χαμένα Χρόνια» τού Πολέμη:

Αχ και να | γύριζαν, | να ‘ρχονταν | πίσω	_υυ,  _υυ, _υυ, _υ
τα χρόνια | που έζησα  |πριν σ’ αγα |   πήσω	_υυ, _υυ, _υυ, _υ
Χρόνια αμνη | μόνευτα, | σα να ‘ταν | ξένα,	_υυ, _υυ, _υυ, _υ
τα χρόνια | που έζησα | δίχως ε | σένα…	_υυ, _υυ, _υυ, _υ

(Τραγουδώντας το ρυθμικά ακούγεται κάπως έτσι: νάνανα – νάνανα – νάνανα )

 Ε”. ΑΜΦΙΒΡΑΧΥΣ

Όταν ο πόδας περιλαμβάνει τρεις συλλαβές, από τις οποίες τονίζεται η μεσαία (υ_υ), τότε έχουμε αμφίβραχυ ή μέτρο μεσοτονικό, όπως λέγεται ακόμη. Τέτοιο μέτρο βρίσκομε στο «Μια πίκρα» του Παλαμά:

Τα πρώτα | μου χρόνια | τ” αξέχα | στα τα ‘ζη  |  σα	υ_υ, υ_υ, υ_υ, υ_υ, υ
κοντά στ’ α | κρογιάλι, |	υ_υ, υ_υ,
στη θάλασ  |  σα εκεί τη | ρηχή και | την ήμε | ρη,	υ_υ, υ_υ, υ_υ, υ_υ,υ
στη θάλασ  | σα εκεί την|  πλατειά, τη | μεγάλη	υ_υ, υ_υ, υ_υ, υ_υ

(Τραγουδώντας το ρυθμικά ακούγεται κάπως έτσι: νανάνα – νανάνα – νανάνα)

ΠΗΓΕΣ

http://paroutsas.jmc.gr/verses.htm

https://el.wikipedia.org/

σημασιολογικές μεταβολές των λέξεων

…για τις σημασιολογικές μεταβολές των λέξεων. Λέγαμε ότι η κάθε λέξη, ενώ μπαίνει στη ζωή της γλώσσας με μια σημασία, σιγά σιγά με τη χρήση και με την πάροδο του χρόνου αποκτά και άλλες σημασίες συναφείς/συγγενικές συνήθως προς την αρχική. Τα κοινωνικά περιστατικά, τις συνθήκες επικοινωνίας που αλλάζουν τις σημασίες των λέξεων, λέγαμε, άλλοτε τα γνωρίζουμε ή τα βρίσκουμε με σχετική ευκολία και άλλοτε όχι.
Χρίστος Τσολάκης “Τη γλώσσα μου έδωσαν ελληνική”

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η - Δ : ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ

ΕΝΟΤΗΤΑ 2Η - Δ : ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΩΝ ΚΡΙΣΕΩΝ
«το νοήσαι χαλεπόν, το δε φράσαι χαλεπώτερον» (είναι δύσκολη η νόηση, αλλά η έκφραση είναι ακόμα δυσκολότερη)
Λέγοντας επιχείρημα εννοούμε ένα σύνολο από λογικές προτάσεις –σκέψεις με τις οποίες προβάλλουμε και υποστηρίζουμε μια προσωπική μας άποψη ή ανασκευάζουμε – καταρρίπτουμε μιαν άλλη . Οι σκέψεις αυτές πρέπει να έχουν οργανωθεί σε μία κλιμακωτή σειρά, ώστε να καταλήγουν αβίαστα σε ένα λογικό συμπέρασμα . Τα επιχειρήματά μας είναι αναγκαίο να χαρακτηρίζονται 
α.) από αλήθεια ( δηλ. να ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα) 
και β ) από εγκυρότητα (δηλ. να καταλήγουν λογικά σε ένα ασφαλές συμπέρασμα). Στην περίπτωση αυτή είναι επιτυχημένα και ο λόγος μας διαθέτει συνοχή και αλληλουχία 
Πώς διατυπώνουμε έγκυρα και αληθή επιχειρήματα ; 
Α. με την παρουσίαση τεκμηρίων :

 δηλ. παραδειγμάτων από την Ιστορία ή την καθημερινή ζωή, στατιστικών στοιχείων, 

πορισμάτων επιστημονικών ερευνών κ.λ.π. 
Β. με την επίκληση κοινά αποδεκτών αρχών ή αξιών.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟ :

 Γ. ΜΠΑΜΠΙΝΙΩΤΗ : ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ ; 

Α. θέση προς ανασκευή – απόρριψη :

Γιατί να μην απλοποιήσουμε τη γλώσσα μας καταργώντας την ιστορική ορθογραφία ; 

Γιατί παιδευόμαστε με τα έξι /i/ τής ορθογραφίας τής γλώσσας μας (ι, η, υ, ει, οι, υι), με τα δύο /e/ (ε, αι), τα δύο /o/ (o, ω), τα τρία /v/ (β, αυ, ευ), τα τρία /f / (φ, αυ, ευ), τα δύο /z/ (ζ, σμ, σλ) κ.ο.κ.; Δεν μας φτάνει ένα /i/ το ι, ένα /e/ το ε, ένα /o/ το ο, ένα /v/ το β κ.τ.ό.; Γιατί να μη γράφουμε ιρίνι (ειρήνη), ίπαρξι (ύπαρξη), κερί (καιροί), γινέκα (γυναίκα), εσθάνομε (αισθάνομαι), χόρι (χώροι), εβγενίς (ευγενείς), άβριο (αύριο), έφθιμι (εύθυμη) κ.τ.ό.; Είναι η ιστορική ορθογραφία απόρροια (ή «απόρια») ενός εθνικού μαζοχισμού; Είναι επινόηση κάποιων διανοουμένων; Είναι προσκόλληση σε παρωχημένες γλωσσικές εμμονές; Και προχωρώντας πιο τολμηρά, λένε μερικοί, γιατί να μη γράφουμε irini, iparksi, keri, gineka, esthanome, chori, evgenis, avrio, efthimi κ.τ.ό.; Γιατί να μη προσχωρήσουμε δηλ. στο λατινικό αλφάβητο (που -στο κάτω-κάτω- είναι ελληνικής προελεύσεως), κάνοντας τη γραφή μας πιο προσιτή στους ξένους; Ήδη δεν επικοινωνούμε στους Η/Υ με τα Greeklish; Αυτά και άλλα πολλά ακούω κατά καιρούς σε μαθήματα, διαλέξεις, συζητήσεις, όταν έρχεται ο λόγος στην ιστορική ορθογραφία τής γλώσσας μας και στις δυσκολίες που γεννά η ορθή γραφή της ως απορίες κάποιων ομιλητών τής Ελληνικής που θέτουν το αίτημα ή νομίζουν πως «ανακαλύπτουν» τη λύση των δυσκολιών τής ορθογραφίας με την υιοθέτηση μιας φωνητικής ορθογραφίας με ελληνικά ή -κατά τους πιο τολμηρούς- με λατινικά γράμματα.

Β. 1ο επιχείρημα : Και άλλοι λαοί δεν απλοποίησαν τη γλώσσα τους (παραδείγματα – τεκμήρια )

Η συζήτηση συνήθως -εκ μέρους μου- προχωρεί ως εξής: Αλήθεια, γιατί οι αγγλόφωνοι λ.χ. λαοί (Αγγλοι, Αμερικανοί, Αυστραλοί, Καναδοί) δεν προχώρησαν σε υιοθέτηση τής φωνητικής ορθογραφίας, όταν μάλιστα έχουν να αντιμετωπίσουν πολύ οξύτερες ορθογραφικές δυσκολίες απ' ό,τι εμείς; Όταν λ.χ. έχουν να αντιμετωπίσουν την τεράστια απόσταση που υπάρχει μεταξύ προφοράς και γραφής σε παραδείγματα που χρησιμοποιούν οι ειδικοί για να δείξουν π.χ. ότι τελείως διαφορετικοί φθόγγοι ή διαδοχές φθόγγων (ou, af ap, au, u, o, oκ/och) ορθογραφούνται με την ίδια διαδοχή γραμμάτων, γράφονται το ίδιο ως -ough: Though the rough cough and hiccough plough me through, Ι ought to cross the lough! Και, φυσικά, τι να πει κανείς για τα συστήματα γραφής/ορθογραφίας που χρησιμοποιούνται για την κινεζική ή την ιαπωνική γλώσσα με τις χιλιάδες των χαρακτήρων που πρέπει να ξέρει κανείς για να γράφει αυτές τις γλώσσες;

Β. 2ο επιχείρημα : Η ιστορική ορθογραφία είναι μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού (παρουσίαση τεκμηρίων – παραδειγμάτων από την ιστορική μορφή της γλώσσας μας που καταδεικνύουν και τη σημασία της) Όπως και να το δούμε, η ιστορική ορθογραφία των λέξεων μιας γλώσσας είναι μέρος τής πολιτιστικής κληρονομιάς ενός λαού. Η γραπτή μορφή των λέξεων μαζί με τη σημασία τους συναποτελούν το γραπτό λόγο μιας γλώσσας. Μέσα σ' αυτόν απεικονίζεται η ιστορία των λέξεων, αφού ιστορική ορθογραφία σημαίνει παράσταση τής ετυμολογικής προέλευσης και τής ετυμολογικής συγγένειας κάθε λέξης, απ' όπου συνάγεται η βασική σημασία της και η σχέση της με τις άλλες λέξεις που ανήκουν στην ίδια ετυμολογική οικογένεια. Ετσι λ.χ. γράφοντας φίλος με ι συνδέεις τη λέξη με όλα τα σύνθετα και τα παράγωγα που ανήκουν στην ίδια ετυμολογική- σημασιακή οικογένεια (φιλία, φιλικός, άφιλος, φιλόσοφος, ζωόφιλος, συμφιλιώνω κ.λπ.), ενώ γράφοντας φυλή (με υ και ένα λ) συνδέεις τη λέξη ετυμολογικά-σημασιακά με λέξεις όπως φυλετικός, φυλετισμός, διαφυλικός φυλογενετικός, αλλόφυλος κ.λπ., γράφοντας δε φύλλο (με υ και δύο λ) έχεις περάσει σε άλλη ετυμολογική οικογένεια και σημασία, που φαίνεται στις λέξεις φύλλωμα, φυλλωσιά, πλατύφυλλος, τριαντάφυλλο, φυλλομετρώ κ.τ.ό. Αλλο το λειπ- στο λείπω, λειψός, έλλειψη, διάλειμμα κ.λπ., άλλο το λυπ- στα λύπη, λυπάμαι, περίλυπος, λυπηρός κ.λπ., άλλο το ληπ- (του λαμβάνω) στα αντιληπτός, λήψη, κατάληψη, ακατάληπτος κ.τ.ό. Το ότι το λοιπ- στα λοιπός, λοιπόν, υπόλοιπος κ.ά. ή το λιπ- στο ελλιπής, λιποτάκτης, λιποψυχώ αποτελούν συγγενείς φωνολογικές μορφές («μεταπτωτικές βαθμίδες» τις λένε οι γλωσσολόγοι) τής ρίζας λειπ- (λείπω) είναι κι αυτό μια γνώση/πληροφορία που φωτίζει ετυμολογικά-σημασιακά τις αντίστοιχες λέξεις…

Γ. λογικό συμπέρασμα – κατακλείδα Η εξοικείωση με την ιστορική γραφή των λέξεων, τελικά, αποτελεί λεπτή πνευματική άσκηση, αφού συνδέεται με την προσπάθεια να γνωρίσει κανείς την αρχική βασική σημασία μιας λέξης και την οικογένεια των λέξεων που συνδέονται ετυμολογικά-σημασιακά μαζί της. Να γιατί η γλώσσα, όταν διδάσκεται δημιουργικά από εμπνευσμένους ευαίσθητους δασκάλους, αποτελεί μύηση στις διαδικασίες της έκφρασης, της σκέψης και του πνεύματος και, κατ' επέκτασιν, του πολιτισμού ενός λαού. 

ΕΦΗΜ. ΤΟ ΒΗΜΑ

 
 Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
 Ότι η γλώσσα δεν είναι απλό εργαλείο , όπως την θέλουν μερικοί τεχνοκράτες γλωσσολόγοι, επικοινωνιολόγοι και πληροφορικοί, αλλά καθοριστικό συστατικό της προσωπικότητας του ατόμου και της φυσιογνωμίας ενός λαού, δηλ. υπαρξιακό στοιχείο, σήμερα φαίνεται να αποτελεί γενικότερα αποδεκτή θέση. Ο Γάλλος Buffon πολύ παλιά και πολύ επιγραμματικά ταύτισε την έννοια του ανθρώπου με την ιδιαιτερότητα της γλωσσικής του έκφρασης : το ύφος είναι ο ίδιος ο άνθρωπος. Πολύ αργότερα ένας φιλόσοφος της γλώσσας, ο πολύς Wittgenstein (…) διατύπωσε ακόμη πιο καθαρά μιαν αρχή στην οποία συχνότατα παραπέμπουν όλοι , όσοι μιλούν για την υφή και την αξία της γλώσσας. Η γλώσσα μου είναι ο κόσμος μου («The limits of my language mean the limits of my world » ) . Μέσα στη γλώσσα ενός λαού, μέσα στην κάθε λέξη και φράση απεικονίζονται στοιχεία από την ιστορία, τη σκέψη τη νοοτροπία , την καλλιέργεια και τον πολιτισμό του .Γι αυτό και η ίδια η διδασκαλία μια μητρικής (εθνικής) γλώσσας , όταν διδάσκεται σωστά και στο απαιτούμενο βάθος, είναι αυτόχρημα διδασκαλία του ύφους και του ήθους ενός λαού , ιστορικός και φρονηματιστικός μαζί παράγων. Ο ιδρυτής της «μοντέρνας», λεγόμενης, γλωσσολογίας, ένας γλωσσολόγος που είχε σ’ όλη του τη ζωή θητεύσει στην ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις κλασικές γλώσσες, -αναφέρομαι στο Ferdinand de Saussure – ήταν κι ο γλωσσολόγος που όρισε τη γλώσσα ως ταξινομία του κόσμου. Που σημαίνει ότι ο άνθρωπος με τη γλώσσα ταξινομεί τον κόσμο του έτσι όπως τον έχει συλλάβει κι επεξεργαστεί πρώτα με τη νόησή του .Με τη γλώσσα ο άνθρωπος βάζει μια τάξη στο χάος της γύρω του πραγματικότητας. Κάθε λαός σύμφωνα με τη νοοτροπία, τις αντιλήψεις, τον πολιτισμό και την ιστορία του, τις αξίες και τα « πιστεύω »του συλλαμβάνει, οργανώνει και εκφράζει γλωσσικά τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο. Μια άλλη γλώσσα δεν είναι απλώς άλλες λέξεις για τα ίδια πράγματα, λέμε οι γλωσσολόγοι. Γιατί τότε η μετάφραση λ.χ. από τη μια γλώσσα στην άλλη θα ήταν απλό παιχνίδι. Και, βέβαια, αυτό δεν συμβαίνει. Κάθε γλώσσα, επανερχόμαστε στον Saussure , είναι άλλη ταξινόμηση του κόσμου. Να γιατί κάθε γλώσσα είναι πρώτα και πάνω απ’ όλα εθνική ταυτότητα· η έκφραση της σύγχρονης ύπαρξης και της ιστορικής μαζί διαδρομής κάθε λαού , δηλ. η ταυτότητά του. Γι αυτό και η πιο ουσιαστική προσέγγιση ενός πολιτισμού , ενός λαού, μιας κοινωνίας, περνάει πάντα μέσα από τη γλώσσα. Τα γλωσσικά σύμβολα αποκαλύπτουν με τον πιο εύγλωττο τρόπο τη νοοτροπία, την ιστορία, τη σκέψη και τη στάση ενός λαού απέναντι στον κόσμο. 
 Γ. Μπαμπινιώτης
 ΕΡΓΑΣΙΕΣ
 1.  Να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες ονοματικές προτάσεις της πρώτης περιόδου.
2. Για κάθε υπογραμμισμένη λέξη να γράψετε μια συνώνυμη που δεν διαφοροποιεί το νόημα του κειμένου. 
3. α. ) Ποια άποψη υποστηρίζει στο παραπάνω κείμενο ο συγγραφέας και με ποια επιχειρήματα την αιτιολογεί ; β. ) Ποιον ή ποιους τρόπους τεκμηρίωσης χρησιμοποίησε ;