Επτανησιακή Σχολή

Χαρακτηριστικά της Επτανησιακής Σχολής

Το βασικότερο στοιχείο που χαρακτηρίζει την Επτανησιακή Σχολή είναι το γεγονός ότι η ποίηση οικοδομήθηκε με τη σύνθεση ρομαντικών και κλασικιστικών στοιχείων. Άλλα χαρακτηριστικά της αποτελούν:

α) η χρήση της δημοτικής γλώσσας,

β) η έντονη επίδραση της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας και δη της ιταλικής,

γ) η εξιδανίκευση του γυναικείου φύλου,

δ) η αγάπη προς τη φύση, τον άνθρωπο, τη θρησκεία και την πατρίδα,

ε) το χρέος προς την ελευθερία και

στ) η ζωηρή φαντασία σε συνδυασμό με τη χρήση δυναμικών εικόνων.

Σχετικά με την ποιητική παραγωγή, είναι γνωστό ότι τον πυρήνα της αποτέλεσε το έργο του Διονύσιου Σολωμού. Συνεπώς η διαίρεση σε ομάδες της υπόλοιπης επτανησιακής ποίησης αναπτύχθηκε γύρω από τον «γενάρχη» Σολωμό. Διακρίνονται έτσι 3 βασικές ομάδες και μία αυτόνομη.

Οι ποιητές της πρώτης περιόδου (προσολωμικοί) είναι κατ’ ουσίαν οι πρόδρομοι, επειδή προετοίμασαν το έδαφος για την επικείμενη πνευματική εξέλιξη των Επτανήσων. Οι σημαντικότεροι εξ’ αυτών είναι ο Αντώνιος Μαρτέλαος, ο Θωμάς Δανελάκης κι ο Νικόλαος Κουτούζης. Στη συνέχεια τη σκυτάλη παραλαμβάνουν οι λεγόμενοι σολωμικοί, όσοι δηλαδή έζησαν στην εποχή του Σολωμού και δέχτηκαν την επίδρασή του. Κυριότεροι εκπρόσωποι είναι ο Γεράσιμος Μαρκοράς, ο Λορέντζος Μαβίλης,  ο Ιούλιος Τυπάλδος κι ο Ιάκωβος Πολυλάς. Τέλος, οι μετασολωμικοί ποιητές έρχονται στο προσκήνιο μετά το θάνατο του Σολωμού, το 1857. Από την άλλη οι εξωσολωμικοί ποιητές είναι όσοι δεν ανήκουν στη σφαίρα επιρροής του Σολωμού, με κυριότερους εκπροσώπους τον Ανδρέα Κάλβο και τον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.  Οι τελευταίοι ανήκουν στη λόγια παράδοση, καθώς η γλώσσα τους είναι η καθαρεύουσα, η οποία χρησιμοποιεί αρχαϊστικούς και δημώδεις τύπους.

Έγραψαν για τον Διονύσιο Σολωμό…

Η μεγαλύτερη […] προσφορά του Διονυσίου Σολωμού έγκειται στην εξασφάλιση της συνέχειας, στην καθιέρωση, κυρίως εντός του κερκυραϊκού χώρου, των εννοιών της μαθητείας και της διαδοχής, καθώς και της συνεπούς και εθνωφελούς ενασχόλησης με την τέχνη και τη γλώσσα. Έτσι, η παρατηρηθείσα συσπειρωτική γύρω από το πρόσωπό του τάση στο διάστημα της διαβίωσής του στη Ζάκυνθο θα μετατραπεί σε τρόπο ζωής στην Κέρκυρα. Εκεί θα αποτελέσει πρόσωπο κοινής αποδοχής και θα πλαισιωθεί από μία ευάριθμη ομάδα ευπαίδευτων και φιλόμουσων ανδρών. […]

Οι φίλοι, λοιπόν, και μαθητές του ποιητή, ο στενός φιλολογικός, ας τον πούμε έτσι, κύκλος του, όσο βρισκόταν στη ζωή, θα ακολουθήσει ομαδικά και με ιδιαίτερη συνοχή μία αξιοπρόσεκτη πνευματική διαδρομή, στη διάρκεια της οποίας θα εδραιωθεί η έννοια και η ενότητα της «σχολής».

(Θεοδόσης Πυλαρινός, Επτανησιακή Σχολή, Εκδόσεις Σαββάλας, Αθήνα 2003, 65-66.)