Η ζούγκλα του μαυροπίνακα

Πολύ καιρό πριν από τα smartphones ο Έλιοτ αναρωτιόταν πού είναι όλη η σοφία που χάσαμε μέσα στη γνώση, πού είναι όλη η γνώση που χάσαμε μέσα στην πληροφόρηση;

Τα σημερινά παιδιά, προτού μάθουν αριθμητική και σύνταξη, παίζουν στα δάχτυλα τις εφαρμογές των έξυπνων ηλεκτρονικών συσκευών. Δι’ αυτών κοινωνικοποιούνται, μέσα στο αχανές -διαρκώς διαστελλόμενο σε αντίθεση με το κανονικό- ψηφιακό σύμπαν, μαθαίνουν να χτίζουν(;) σχέσεις με τους άλλους. 

Προτού καταλάβουν τον κόσμο έχουν καταγοητευτεί από την ψηφιακή εκδοχή του, τόσο που το ενσώματο περιβάλλον τους να φαντάζει άχαρο, άχρωμο, πεπερασμένο, βαρετό. Πώς να συναγωνιστεί τον παγκόσμιο ιστό με τα ασύλληπτα σε ποσότητα και είδος ερεθίσματα; Είναι μάταιο και άτοπο να το προσπαθήσει.

Το ενσώματο περιβάλλον, η οικογένεια και οι δάσκαλοι, μόνο πλοηγοί μπορούν να γίνουν, να οπλίσουν τα παιδιά για τον αγώνα της ζωής με αξίες, πρωτίστως (δια)μορφώνοντάς τα με την αξία του σεβασμού του άλλου. Από εκεί αρχίζουν και εκεί τελειώνουν όλα. Αν δεν εσωτερικευτεί αυτός ο σιδερένιος κανόνας, αν δεν γίνει ένα με την ανάσα των παιδιών, μεγαλώνοντας οι ενορμήσεις θα έχουν το πάνω χέρι, ο απέναντι θα είναι περιφρονήσιμος, αναλώσιμος, πεδίο βολής φθηνό. 

Οι σκέψεις αυτές συνοδεύουν την πρόσφατη αποκάλυψη για σεξουαλική κακοποίηση 13χρονου μαθητή από ομήλικό του σε σχολείο της Αθήνας και τη βιντεοσκόπηση του βιασμού από τρίτο παιδί, το οποίο διέδωσε τις εικόνες, χωρίς κανείς από εκείνους που τις είδαν να το καταγγείλει. Μία αλυσίδα αθλίων πράξεων που γίνονται ακόμη πιο σοκαριστικές, επειδή έχουν δράστες παιδιά. Πότε πρόλαβαν να μάθουν να αδιαφορούν απολύτως για τον άλλον, να επιδιώκουν ή να ανέχονται τον «αφανισμό» του; 

Αν θεωρήσουμε μεμονωμένο το περιστατικό, ησυχάζουμε και γυρίζουμε πλευρό. Αλλά φαίνεται πώς η ζούγκλα του μαυροπίνακα με τη διάσταση πλέον του ακραίου εκφοβισμού από μαθητές σε μαθητές και από μαθητές σε δασκάλους είναι μια θλιβερή πραγματικότητα, παντού -ίσως χειρότερα αλλού- και σε μας.

Ποιος φταίει; Τι φταίει;

Αναρωτιέμαι αν μπορούσε να πατήσουμε αντιστρόφως τα «σκαλιά» του Έλιοτ, από την πληφορόρηση στη γνώση και στη σοφία. Γιατί τελικώς παιδεία είναι αυτό που επιβιώνει όταν όλα όσα έχουν μαθευτεί, ξεχάστηκαν.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Φεβρουαρίου 2019