ΕΛΕΝΗ ΕΥΡΙΠΙΔΗ β΄επεισοδιο , β΄σκηνή

ΑΓΓ.	Δυσκολονόητος ο θεός,23 παιδί μου·24 ολοένα αλλάζει. Εδώθε κείθε σέρνει, πότε ψηλά, πότε βαθιά τα πάντα· ο ένας δυστυχάει, ο άλλος όχι,
	όμως κι αυτός κακό θάνατο βρίσκει· δεν έχει πάντα η τύχη σιγουριά. ..................................... Όταν κάνεις θυσίες στους θεούς, να τους γυρεύεις τα καλά μόνο κι άσε τις μαντείες· ξεγέλασμα είναι στη ζωή· κανένας δεν πλούτισε μ’ αυτές όντας τεμπέλης·38 σωστό μυαλό και νους,39 να σοφός μάντης ''Αυτό είναι έξαλλου κι ένα απ’ τα μαθήματα της τραγωδίας,  η οποία συνδέεται άμεσα με την φιλοσοφία και την  γονιμοποιεί. Σαν πολιτικός θεσμός η τραγωδία είναι  θεσμός αυτοπεριορισμού. Υπενθυμίζει διαρκώς στους  Αθηναίους πολίτες ότι υπάρχουν όρια άγνωστα εκ των  προτέρων στο δρών υποκείμενο, το όποιο ενεργεί υπεύθυνα  αναλαμβάνοντας τους κινδύνους των πράξεων του. Κανείς  δεν μπορεί να του τα υποδείξει εκ των προτέρων. Μόνο του  πρέπει να τα καταλάβει η να τα διαισθανθεί.Η ιδέα ενός  ιστορικού νόμου, εγγυητή μιας ιδανικής κοινωνίας, είναι  ιδέα άγνωστη στους Έλληνες, όπως άγνωστος είναι  ο μεσσιανισμός ή η δυνατότητα εξωκοσμικής φυγής.  Η θεώρηση αυτή εμπνέει μια στάση, σύμφωνα με την οποία  ότι είναι να γίνει θα γίνει εδώ. Ό, τι δεν γίνεται εδώ, δεν  γίνεται για μας, δεν μας άφορα, γίνεται άλλου, μεταξύ θεών,  ή γίνεται στις ρίζες τού χάους. Το σημαντικό για μας γίνεται  εδώ, εξαρτάται από μας κι εμείς θα το κάνουμε. Δεν θα το  κάνει ούτε ο θεός, ούτε η ιστορική αναγκαιότητα, ούτε  καμία πολιτική διεύθυνση, κάτοχος της επιστημονικής  σοφίας επί των πολιτικών πραγμάτων, θα το κάνουμε εμείς  οι άνθρωποι -  αν γίνεται, κι αν μας αφήσει η Μοίρα - ή δεν  μπορεί να γίνει. Και αυτό εν γνώσει μας ότι υποκείμεθα  στον ίδιο νόμο που διέπει και τον υπόλοιπο κόσμο, νόμο  γενέσεως και φθοράς. Το χάος το έχουμε και μέσα μας με  την μορφή της ύβρεως, δηλ. της άγνοιας ή αδυναμίας  αναγνωρίσεως των ορίων των πράξεων μας διότι, βεβαίως,  αν τα όρια ήσαν σαφή και αναγνωρίσιμα εκ των προτέρων,  δεν θα υπήρχε ύβρις, θα υπήρχε απλώς παράβαση  ή αμάρτημα, έννοιες χωρίς κανένα βάθος.'' Κορνήλιος Καστοριάδης«Η αρχαία ελληνική  δημοκρατία και η σημασία της για μας σήμερα»  830