Βουλητικές προτάσεις

Βουλητικές λέγονται οι προτάσεις που εισάγονται με το μόριο να και συμπληρώνουν την έννοια ενός ρήματος ή, κάποιες φορές, ενός ονόματος.

Συμπληρώνουν:

1ον ρήματα: α. βουλητικά, τα ρήματα δηλαδή που έχουν τη σημασία του θέλω, όπως: ζητώ, επιθυμώ, λαχταρώ, ποθώ, επιδιώκω κ.ά. • Θέλω να φύγω. • Σου ζήτησα να μου δώσεις το βιβλίο. β. κελευστικά, δηλαδή όσα έχουν παρόμοια σημασία με αυτή του διατάζω, όπως: παραγγέλνω, παρακινώ, προειδοποιώ κ.ά. • Τον προειδοποίησαν να μην τολμήσει να περάσει από το γραφείο. γ. απαγορευτικά, όπως: απαγορεύω, εμποδίζω κ.ά. • Σας απαγορεύω να καπνίζετε. δ. αισθητικά, όπως: βλέπω, ακούω, καταλαβαίνω, νιώθω αισθάνομαι κ.ά. • Βλέπω να τη βγάζουμε σήμερα χωρίς νερό. ε. διάφορα άλλα ρήματα, π.χ. φοβάμαι, χαίρομαι, ντρέπομαι, σιχαίνομαι, αηδιάζω, αρχίζω, κινδυνεύω κ.ά. • Φοβάμαι να πάω απ’ αυτό το δρόμο. 2ον α. από αμετάβατα ρήματα στο γ' πρόσωπο ενικού, π.χ. με πειράζει, με ενοχλεί  κ.ά. β. από απρόσωπα ρήματα, π.χ. χρειάζεται, απαγορεύεται, πρέπει κ. ά. γ. απρόσωπες εκφράσεις, π.χ. είναι κρίμα, είναι ψέμα, είναι βέβαιο, είναι ανάγκη, είναι ντροπή κ.ά. δ. από περιφράσεις, π.χ. είμαι έτοιμος, είμαι άξιος, σκοπός του ήταν... κ.ά. • Απαγορεύεται να καπνίζετε. • Πρέπει να φύγετε. • Είμαι ικανός να φάω ένα ψωμί στην καθισιά μου. 3ον ουσιαστικά ή επίθετα με συγγενική σημασία με τα προηγούμενα  ρήματα, π.χ. ανάγκη, σκοπός, έτοιμος, πρόθυμος κ.ά. • Βρέθηκα στην ανάγκη να ζητήσω ένα κομμάτι ψωμί. • Περίμεναν υπομονετικά, πρόθυμοι να βοηθήσουν. 4ον αντωνυμίες, συνήθως δεικτικές ή αόριστες σε ουδέτερο γένος, αυτό, εκείνο κ.ά. • Αυτό, να τον λυπούνται οι άλλοι, δεν το ήθελε. 5ον μετά από τις προθέσεις: αντί, δίχως, χωρίς, ίσαμε και τις προθέσεις από, με, σε με το άρθρο (από το, με το, στο) μαζί με τις οποίες δηλώνουν διάφορες επιρρηματικές σχέσεις. • Φύγαμε χωρίς να χαιρετήσει ο ένας τον άλλον. • Μην καθυστερείς άλλο με το να τον περιμένεις άδικα.

χρησιμοποιούνται ως:

α. υποκείμενο των απρόσωπων ρημάτων ή εκφράσεων, π.χ. • Απαγορεύεται να καπνίζετε. • Είναι απαραίτητο να έρθεις. • Θα ήταν καλύτερα να φύγεις τώρα. • Πρέπει να έρθω; β. αντικείμενο, π.χ. • Ο Πέτρος θέλει να φύγει. γ. επεξήγηση, π.χ. • Ένα μόνο λαχταρώ, να σε δω με το πτυχίο του γιατρού. • Μια επιθυμία είχε να με δει σπουδασμένο. δ. ονοματικός προσδιορισμός π.χ. • Τον χαρακτήριζε το πάθος να ταξιδεύει στις θάλασσες. ε. επιρρηματικός προσδιορισμός μετά από προθέσεις, π.χ. • Φύγαμε χωρίς να χαιρετήσει ο ένας τον άλλον.

ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ

Πολλά ρήματα συντάσσονται άλλοτε με ειδική πρόταση κι άλλοτε με βουλητική, π.χ. • Πιστεύω ότι θα έρθει μαζί μας. - Πιστεύω να μ’ ακούσεις αυτή τη φορά. • Αρκεί που ήρθες. – Αρκεί να έρθεις. • Μου έγραψε ότι θα γυρίσει σύντομα. – Του έγραψα να γυρίσει αμέσως.

Nα χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις και να βρείτε τον συντακτικό τους ρόλο Δυστυχώς πρέπει να φύγεις. Ήθελε να του πάω το φαγητό στο κρεβάτι. Είναι απαραίτητο να καθαρίζεις τακτικά το δωμάτιό σου. Αποφασίσαμε να πάμε εκδρομή. Πόσο θα ήθελα να φάω ένα γλυκάκι! Δεν είναι σωστό να μιλάτε την ώρα της προσευχής. Με ειδοποίησαν να παρουσιαστώ στο διευθυντή της εταιρίας. Τότε αποφάσισε να το ανεβάσει και στην Αθήνα. Το πρόβλημα θα λυθεί αρκεί να διαχειριστούμε σωστά αυτήν την κατάσταση. Δικτυογραφία:http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/Yliko/Theoria%20Nea/Deutereuouses-onomatikes-protaseis-Nea-Ellinika.htm