Η χρήση του τελικού –ν στη γλώσσα μας

Σύμφωνα με τη  Νεοελληνική Γραμματική, το τελικό –ν (ως κατάλοιπο της καθαρεύουσας και των αρχαίων ελληνικών) άλλοτε διατηρείται κι άλλοτε χάνεται

• Στο οριστικό άρθρο «το(ν)»,» τη(ν)» (αιτιατική ενικού αρσενικού και θηλυκού)
• στο αριθμητικό και αόριστο άρθρο «έναν» (αιτιατική ενικού αρσενικού) 
• στην προσωπική αντωνυμία του τρίτου προσώπου «αυτήν» και στον αδύνατο τύπο της «την»
•  στα άκλιτα «δεν»[1], «μην»[2]

Διατηρείται το τελικό ν, όταν η επόμενη λέξη αρχίζει:

• από φωνήεν 
• από στιγμιαίο σύμφωνο (κ, π, τ, μπ, ντ, γκ, τσ, τζ)
• από διπλό (ξ, ψ ).

Αντίθετα, δε  διατηρείται  όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από σύμφωνο εξακολουθητικό (γ, β, δ, χ, φ, θ, μ, ν, λ, ρ, σ, ζ ).

Το τελικό – ν διατηρείται πάντα στο άρθρο «των»,  στην προσωπική αντωνυμία γ΄ προσώπου  «αυτόν, τον[3]» και στο τροπικό επίρρημα  «σαν».[4]

 [1] Το αρνητικό επίρρημα «δεν» πρέπει να διατηρεί το –ν σε περιπτώσεις που η έλλειψή του ενδέχεται να δημιουργήσει σύγχυση με το σύνδεσμο «δε».

[2] Διατηρεί ή αποβάλλει το τελικό –ν όταν ακολουθεί ρήμα ή αντωνυμία. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ο τύπος είναι πάντα «μη». 

[3] Το τελικό ν της αιτιατικής ενικού  της προσωπικής αντωνυμίας (αυτόν, τον) διατηρείται στον γραπτό λόγο πάντοτε, στον προφορικό όμως λόγο προφέρεται συνήθως μόνο στις περιπτώσεις που ακολουθούν φωνήεντα ή τα: κ, π, τ, γκ, μπ, ντ, τσ, τζ, ξ, ψ.»

[4] Σύμφωνα με τους Α. Τσοπανάκη, Χ. Κλαίρη και Γ. Μπαμπινιώτη πρέπει να γράφεται πάντοτε με -ν : 1) το αρσενικό άρθρο «τον», ώστε να ξεχωρίζει από το ουδέτερο «το», όπως συμβαίνει με την προσωπική αντωνυμία «τον» που γράφεται πάντοτε με ν για να διακρίνεται από το ουδέτερο «το» χωρίς το ν. 2) το θηλυκό άρθρο «την»

Βιβλιογραφία:Νεοελληνική Γραμματική, Αναπροσαρμογή της Μικρής Νεοελληνικής Γραμματικής του Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα 1985 (σελ. 38, 39 § 47, 48).
 Γραμματική Νέας Ελληνικής Γλώσσας Α’, Β’, Γ’ Γυμνασίου
Χρ. Κλαίρης & Γ. Μπαμπινιώτης, Γραμματική τής Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα 2005: Ελληνικά Γράμματα.
Αγ. Τσοπανάκης, Προβλήματα της Δημοτικής — Το τελικό -ν, Θεσσαλονίκη 1987

ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:© schooltime.gr

Άρης Ιωαννίδης*
Φιλόλογος

*Δείτε περισσότερα στην ενότητα: Γραμματική-Συντακτικό της Νεοελληνικής Γλώσσας