ναῦς < νέω (κολυμβώ), χείρ-χειρός(χέρι)

 Μεταπλαστά ουσιαστικά

ναῦς < νέω (κολυμβώ) < ινδοευρωπαϊκή (ρίζα) *néh₂us(θ. ναυ-, νη-, νε-)·

Ομόρριζες λέξεις: ναύλος <αρχ. ὁ ναῦλος ναύλωμα <ναυλώνω ναυλώνω <μτγν. ναυλόω-ῶ < ναῦλος ναύλωση <ναυλώνω ναυλωτήριο <ναυλώνω ναυλωτής <ναυλώνω ναύτης <αρχ. ναύτης < ναῦς ναυτόπουλο υποκορ. του ουσ. ναύτης ναυτάκι υποκορ. του ουσ. ναύτης ναυτία <αρχ. ναυτία < ναῦς ναυτίαση <ναυτιώ ναυτικός <αρχ. ναυτικός < ναύτης ναυτιλία <αρχ. ουσ. ναυτίλος ναυτιλιακός <ναυτιλία ναυτίλος <αρχ. ναυτίλος < ναύτης ναυτοσύνη <ναύτης ναυτώνας <ναύτης

ναυαγός < ναῦς + ἄγνυμι "συντρίβω"

ναυαγῶ < ναυαγός

ναυάγιον < ναυαγία

ναύαρχος < ναῦς + ἄρχω

ναυαρχῶ < ναύαρχος

ναυαρχία < ναύαρχος

ναυαρχίς < ναύαρχος

ναύκληρος < ναύκραρος

ναυκληρία < ναύκληρος ἐπίνειον < ἐπί + ναῦς-νεώς=Με τον όρο επίνειο χαρακτηρίζεται παράλια πόλη ή οικισμός με λιμάνι ή όρμο που εξυπηρετεί την εγγύτερη ηπειρωτική, συνήθως μεγαλύτερη, πόλη. Για παράδειγμα επίνειο της Αθήνας είναι ο Πειραιάς. νεώσοικος < ναῦς + οἶκος νεωλκός νεώριον νεωρός νεώσοικος νηοφόρος νηοψία

νηολόγιο νηοπομπή Η χείρ Ομόρριζα: χειρουργός, χειριστής,  χειραφέτηση, χειρονομία, χειροδικώ χερούλι χειραφέτηση  απλόχερα χειραψία χειροπιαστό χειροκρότημα χειρίζομαι χειροποίητο χειρολαβή χειριστής χειροτεχνία χειρομάντιλο χειρόγραφο χειροτονία εγχείρηση χειροβομβίδα χειρουργείο αντίχειρας χειροκίνητη χειρωνακτική πρόχειρο διαχειριστής αριστερόχειρας χεροπόδαρα-χειροπόδαρα, ἐκεχειρία=σύνθετη λέξη από το ρήμα ἔχω και το ουσιαστικό χείρ, χειρός(=χέρι). Ἡ ἐκεχειρία προκύπτει από την ἐχε – χειρία, με ανομοίωση του πρώτου δασέος συμφώνου που γίνεται χ, γιατί δεν μπορούν δύο δασέα να συνυπάρξουν. Στην πραγματικότητα, το ουσιαστικό που εξετάζουμε προκύπτει από τη συγχώνευση σε μια λέξη δύο διαφορετικών,  του απαρεμφάτου ἔχειν και του χείρ, στην αιτιατική πληθυντικού χεῖρας. Συνεπώς ἐκεχειρία είναι το ἔχειν τὰς χεῖρας, το να συγκρατεί κανείς τα χέρια του, να σταματά, δηλαδή, να μετέχει σε εχθροπραξίες.

1.Βρείτε τις σύνθετες λέξεις των οποίων η σημασία σάς δίνεται. (Όλες οι λέξεις έχουν α΄ συνθετικό τη λέξη «ναυς»).

1. λιμάνι ή όρμος όπου επισκευάζονται πολεμικά πλοία: ναύσταθμος

2. κατασκευάζω σκάφος: ναυπηγώ

3. μάχη ανάμεσα σε δύο στόλους: ναυμαχία

4. λοστρόμος: ναύκληρος

5. ο ανώτατος βαθμός στην ιεραρχία του πολεμικού ναυτικού: ναύαρχος

6. επίσημο βιβλίο όπου εγγράφονται τα εμπορικά πλοία: νηολόγιο

7. ομάδα εμπορικών πλοίων που πλέουν μαζί: νηοπομπή

8. έρευνα που γίνεται σε εμπορικό πλοίο σε καιρό πολέμου: νηοψία

9. βύθιση ή προσάραξη και συντριβή ενός πλοίου: ναυάγιο

10. πλοίο που είναι επικεφαλής του πολεμικού στόλου: ναυαρχίδα

2. ναῦς, χείρ :Ποιες παράγωγες και σύνθετες λέξεις των παραπάνω ουσιαστικών γνωρίζετε;

3. Σχηματίστε προτάσεις με τις παρακάτω περιφράσεις: 

 τείνω χείρα βοηθείας ………………………………………………………………………………..

 δια χειρός  …………………………………………………………………………..

  συν Αθηνά και χείρα κίνει…………………………………………………………………………