Ειρήνη-πόλεμος

''Αν θέλεις να κάνεις ειρήνη με τον εχθρό σου, πρέπει να δουλέψεις μαζί του. Και τότε γίνεται σύμμαχός σου''
Ν. Μαντέλα
Δεν υπήρξε ποτέ καλός πόλεμος ή κακή ειρήνη.

Βενιαμίν Φραγκλίνος

Ειρήνη- Πόλεμος

Α. Στις μέρες μας, οι εικόνες των συνεχών πολέμων και το ψυχροπολεμικό κλίμα που επικρατεί μας κάνουν να αναλογιστούμε την στάση μας απέναντι στις συνέπειες αυτών των επιχειρήσεων και στα οφέλη της ειρήνης. Σιγά-σιγά όλοι αντιλαμβανόμαστε πως αποτελεί επιτακτική ανάγκη να ξεφύγουμε από τους πολέμους και να στραφούμε προς τον διάλογο και την ειρήνη. Έτσι, η αξία της ειρήνης αναδεικνύεται μεγάλη και μας δημιουργεί το αίσθημα για μια οριστική απαλλαγή από τους πολέμους.

Β. Αρχικά, η ειρήνη δημιουργεί ένα πρόσφορο έδαφος για την τεχνολογική και επιστημονική πρόοδο και εξέλιξη, η οποία οδηγεί στην καλυτέρευση των όρων διαβίωσης. Αντίθετα με την εποχή των πολέμων, η τεχνολογία βοηθά τον άνθρωπο στα καθημερινά του προβλήματα και δεν αναλώνεται σε κατασκευές νέων όπλων και συστημάτων που είναι ικανά να καταστρέψουν ολόκληρα κράτη μέσα σε λίγα λεπτά. Επιπροσθέτως, με την ειρήνη οι άνθρωποι και οι λαοί ζουν αρμονικά, εκπληρώνοντας όλους τους στόχους και τις επιδιώξεις τους. Επίσης, επικρατεί η έννομη τάξη, η ηρεμία και η γαλήνη σ’ όλους τους τομείς της ζωής, με αποτέλεσμα τα άτομα να αισθάνονται σιγουριά και ασφάλεια για τη ζωή τους, για το μέλλον τους και να επιδίδονται απρόσκοπτα στη δημιουργική τους προσπάθεια για πρόοδο και εξέλιξη.

Γ. Επιπλέον, τα οφέλη της ειρήνης φαίνονται και στον τομέα της οικονομίας του κάθε κράτους, αφού οι κυβερνήσεις δαπανούν ποσά για τομείς, όπως είναι η παιδεία, η υγεία, η ασφάλιση συντελώντας μ’ αυτόν τρόπο, στην κοινωνική πρόοδο και στην ανέλιξη του κράτους. Αντίθετα, τα τεράστια χρηματικά ποσά που δαπανώνται σε περιόδους πολέμων ή σε περιόδους προετοιμασίας και ετοιμότητας για έναν πόλεμο, δαπανώνται σε άλλους τομείς, ζωτικούς για την εξελικτική πορεία ενός κράτους. Έτσι, με την αύξηση των κοινωνικών παροχών βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής του λαού και γίνονται έργα κοινής ωφέλειας.

Δ. Η σημαντικότερη προϋπόθεση είναι ο αφοπλισμός των κρατών, με τον οποίο οι εξοπλισμοί μειώνονται ή καταργούνται συμβάλλοντας έτσι στην διατήρηση της παγκόσμιας ειρήνης και στην επίτευξη του τελικού στόχου του ανθρώπου. Παράλληλα, η παροχή ανθρωπιστικής παιδείας θεωρείται αναγκαία για τη δημιουργία ολοκληρωμένων και υπεύθυνων προσωπικοτήτων που θεωρούν την ειρήνη ως ύψιστο αγαθό και αγωνίζονται για την εδραίωσή της. Ακόμη, αναγκαία είναι η εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων αλλά και κάθε είδους ανισοτήτων και αδικιών, για να εξασφαλιστεί ένα ήρεμο κλίμα συμβίωσης των ανθρώπων και εξάλειψης της πιθανότητας πολεμικής αναμέτρησης.

Ε. Συμπερασματικά, η ειρήνη αποτελεί τον μοναδικό δρόμο για την αρμονική και φιλική συμβίωση όλων των χωρών και οφείλουν οι κυβερνήσεις των κρατών να δημιουργήσουν κατάλληλο έδαφος για την εκπλήρωση των προϋποθέσεων επικράτησής της.

Ηρακλής Λαμπαδαρίου, Εφημερίδα Καβάλας «Χρονόμετρο», 26-11-2005 (διασκευή)

Παρατηρήσεις

Α.1. Ποια είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη της ειρήνης, σύμφωνα με το κείμενο;

Α.2. Στο κείμενο αναφέρονται τα θετικά της ειρήνης και τα αρνητικά χαρακτηριστικά του πολέμου. Να τα καταγράψετε στον πίνακα που ακολουθεί.

Ειρήνη	Πόλεμος

Α.3. Να γράψετε μια συνώνυμη λέξη για τις λέξεις του κειμένου που σας δίνονται:

Λέξεις του κειμένου	Συνώνυμη
αναλογιστούμε
καλυτέρευση
αρμονικά
δαπανώνται
εξάλειψη

B.1. Να κάνετε προτάσεις με τις παρακάτω συνεκδοχές: ψυχροπολεμικό κλίμα, επιτακτική ανάγκη, επιστημονική εξέλιξη, έννομη τάξη, κοινωνική πρόοδο.

Β.2. Να διακρίνετε τις παρακάτω προτάσεις σε τελικές ή αιτιολογικές και να ορίσετε το συντακτικό τους ρόλο.

Α) Ο λόγος που ήρθε στη δουλειά ήταν για να κερδίζει περισσότερα χρήματα.

Β) Σε πήρα στο τηλέφωνο γιατί ήθελα να μιλήσουμε σοβαρά.

Γ) Δεν έγραψα καλά επειδή δεν είχα χρόνο να ολοκληρώσω όλες τις ερωτήσεις.Δ) Για να τελειώνουμε σύντομα, θα πρέπει να είσαι προσηλωμένος.

Ε) Δεν είχα καμιά αμφιβολία για σένα, διότι είχα τις καλύτερες συστάσεις.

Β. 3. Να συνεχίσετε τις παρακάτω προτάσεις, δημιουργώντας μια αιτιολογική και μια τελική πρόταση.

Α) Θέλω να μάθω τη γλώσσα …………………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………………………………………………………………….

Β) Θα σε εμπιστευτώ …………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

Γ) Όταν τελειώσεις τη δουλειά σου, πάρε με τηλέφωνο …………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………

Δ) Ήθελα να σε γνωρίσω από κοντά …………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………………………………

Ε) Έχω υψηλούς στόχους και επιθυμίες …………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………

Γ. Παραγωγή λόγου

Σε μια επιστολή προς τον Υπουργό Άμυνας της χώρας, να αναφέρετε τις βασικές αιτίες δημιουργίας πολέμων και τους τρόπους ειρηνικής συμβίωσης των λαών.

 Ερωτήσεις Κατανόησης 
[Κείμενο 1] 
1. Γιατί η ειρήνη δεν είναι φυσική κατάσταση; 
Η ειρήνη δεν είναι φυσική κατάσταση, γιατί βασίζεται στην τήρηση κάποιων κανόνων, τους οποίους μαθαίνουμε σταδιακά. Οι κανόνες αυτοί μας κάνουν να σεβόμαστε τους άλλους, να συζητάμε τις απόψεις και τις διαφορές μας, να αντιδρούμε με βάση τη λογική κ.λπ. Αν δε γνωρίζαμε αυτούς τους κανόνες, θα οδηγούμαστε από τη φύση μας σε εχθρικές συμπεριφορές και σε καταστάσεις πολέμου. Προσπαθούμε, όμως, να διατηρήσουμε την ειρήνη, γιατί γνωρίζουμε από την ιστορία ή από προσωπική εμπειρία τις τραγικές συνέπειες του πολέμου. 
2. Ο συγγραφέας του άρθρου παραθέτει μερικές καθημερινές συμπεριφορές που θεωρεί ότι οικοδομούν την ειρήνη. Εσείς μπορείτε να σκεφτείτε άλλες συμπεριφορές από την καθημερινή ζωή που μπορεί να προετοιμάζουν τον πόλεμο; 
Τον πόλεμο προετοιμάζουν:
 • η μισαλλοδοξία και ο δογματισμός που καταργούν το διάλογο και τη συνεργασία • ο θρησκευτικός φανατισμός και ο εθνικισμός • οι διακρίσεις και ο ρατσισμός • η βία και η επιθετικότητα • το κυνήγι του χρήματος και της δόξας ως μοναδική επιδίωξη • ο διαλυτικός ανταγωνισμός μεταξύ των ανθρώπων • ο εγωισμός και η αδιαφορία απέναντι στους συνανθρώπους μας • η ανοχή μας απέναντι στην αδικία • η εκμετάλλευση των αδυνάτων. 
[Κείμενο 2] 
1. Ποια γνωστά σύμβολα αναγνωρίζετε στο σκίτσο; 
-Το περιστέρι με το κλαδί της ελιάς συμβολίζει την ειρήνη. -Οι πετρελαιοπηγές συμβολίζουν τον υλικό πλούτο. -Η θάλασσα συμβολίζει τη φύση. 
2. Γιατί στο σκίτσο αυτό παρουσιάζονται αλλοιωμένα;
 Όλα έχουν «λερωθεί» από το πετρέλαιο. Η θάλασσα έχει γίνει μαύρη, όπως έχει μαυρίσει και γενικότερα η φύση. Το λευκό περιστέρι, που θα έφερνε την ειρήνη με το κλαδί ελιάς, έχει «λερωθεί» και αυτό. Στέκεται μόνο του και φαίνεται κουρασμένο και απογοητευμένο. Ο άνθρωπος κυνηγά τον πλούτο και δεν ενδιαφέρεται για τους άλλους. Το περιστέρι δεν πρόκειται να φέρει την ειρήνη, γιατί η ψυχή του ανθρώπου και ολόκληρη η φύση έχουν λερωθεί από το «μαύρο χρυσό». Το πετρέλαιο κυβερνά τον κόσμο, τον λερώνει, τον μαυρίζει, προκαλεί πολέμους... 
[Κείμενο 3] 
1. Συνοψίστε σε δύο περιόδους λόγου τη μεταβολή των αριθμών και των μεγεθών που αφορούν τον πόλεμο από το Μεσαίωνα ως τις μέρες μας (πρώτη παράγραφος του κειμένου). 
• Στη διάρκεια του Μεσαίωνα κατά μέσο όρο το 2% των εμπολέμων έχαναν τη ζωή τους, ενώ στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο το ποσοστό των απωλειών πολέμου αυξήθηκε κατακόρυφα, φτάνοντας το 40%. • Στον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο το ποσοστό άμαχου πληθυσμού που πέθανε ήταν το1/4 του συνολικού αριθμού των νεκρών, στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο αυξήθηκε στο1/2, και στους πολέμους της Ινδοκίνας έφτασε τα ¾.
2. Εκτός από την εξέλιξη της τεχνολογίας των όπλων, τι άλλο νομίζετε ότι συνέβαλε στην αύξηση της αγριότητας του πολέμου; 
Η σύγχρονη πολεμική ρητορική καλλιεργεί ρατσιστικές ιδέες, ενώ ο σύγχρονος τρόπος ζωής και οι πολλαπλές αναπαραστάσεις σκηνών βίας έχουν κάνει τους ανθρώπους αδιάφορους και απαθείς για τα προβλήματα των συνανθρώπων τους. Έχουν χάσει το συναισθηματισμό και την ευαισθησία τους και έχουν παραδοθεί σ’ έναν άγριο κόσμο πολεμικών πρακτικών. 
Απαντήσεις στις ερωτήσεις του σχολικού βιβλίου (σ. 91) 
Ερώτηση Κατανόησης [Κείμενο 1] 
Ποια φθορά προκαλεί ο πόλεμος, κατά το Θουκυδίδη, στο ήθος και το λόγο των ανθρώπων; 
Η αγριότητα του πολέμου και ο δύσκολος αγώνας για την επιβίωση κάνει τους ανθρώπους σκληρούς και απάνθρωπους. Προσπαθούν με κάθε τρόπο να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον και, όταν αποτυγχάνουν, γίνονται ακόμη πιο άγριοι. Για να δικαιολογήσουν και να εκλογικεύσουν αυτή τη συμπεριφορά τους παραποιούν το νόημα των λέξεων. Αποκαλούν δειλία τη λογική μετριοπάθεια και παλικαριά την αστόχαστη παλικαριά. Θεωρούν εξυπνάδα τις ραδιουργίες και υποψιάζονται ως εχθρό όποιον προσπαθεί να είναι αντικειμενικός.
ΔΙΚΤΥΟΓΡΑΦΙΑ:https://filologika.gr/gimnasio/g-gymnasiou/neoelliniki-glossa/kritirio-axiologisis-enotita-5/